:: لیست جدید ۱۰ فروردین :: اینجا ضربه بزنید

مخمل دوزی

درباره مخمل دوزی


«مخمل» پارچه ای است لطیف ، نخی یا ابریشمی که دارای پرز می باشد. بر اساس شواهد و مدارک تاریخی بافت و تولید این پارچه از دوره ی هخامنشیان در ایران رواج داشته است. هرودوت در این باره چنین می نویسد که در دوره هخامنشیان محصولات ابریشمی ایرانی در آسیا و اروپا شهرت داشته و بهترین پارچه های مخمل به دست هنرمندان و صنعتگران ایرانی بافته می شده است.

«مخمل دوزی» نوعی از سوزن دوزی است که بخیه های دوخته شده بر روی طرح پس از اتمام کار به گونه ای است که حالتی مخمل وار به کار می دهد.

نقش گربه مخمل دوزی شده

نقش گربه مخمل دوزی شده

مواد اولیه 

پارچه ، نخ ابریشم ضخیم ، کاموا ، نخ گلابتون ، پارچه تترون برای پشت کار ، مقوا و چسب مایع جهت استفاده در پشت کار که برای محکم نگاه داشتن نخ های بخیه است که پس از اتمام کار در روی دوخت قیچی می خورند.

نقوش

نقوش مورد استفاده در این رودوزی بیشتر شامل طرح کلمات و گل و بوته می باشد.

شیوه دوخت 

  • روش حلقه زنی

در این روش نخ از تار و پود عبورکرده و برروی سطح پارچه و یا دوریک شی همانند میله ای گرد حلقه می زند ؛ پس از پایان یک ردیف دوخت ، میله از میان حلقه های نخ خارج شده جهت ردیف های بعدی استفاده می گردد.

  • روش برش نخ

ابتدا برروی سطح طرح ، مقوایی گذاشته شده و بر روی مقوا ، دوخت ساتن انجام می گردد. پس از پایان دوخت از وسط سطح ، نخ ها را برش داده مقوا را خارج می سازند و بدین ترتیب نخ های بریده شده در دو طرف طرح قرار می گیرند که پس از یکنواخت نمودن بلندی نخ ها ، دور آن را گلابتون دوزی می نمایند . گاهی نیز از همان نخ استفاده شده برای بخیه های طرح ، دور تا دور آن را قلاب دوزی کنند. (برای دوام این دوخت معمولا پشت آن را چسب زده و یا آستر می نمایند.)

  • روش زیگزاگی

ابتدا طرح را بر روی پارچه ای که به آن لایه چسب ، چسابنده شده  کشیده و یک خط در وسط طرح می کشند ، سپس با نخ یا کاموای نازک پر رنگ ، زیگزاک کوچکی با عرض نیم سانتی متر به طوری که عرض آن بیش از 5 میلی متر نباشد بر روی خط می زنند. رج دوم نیز بر روی همین کاموا با کاموای کم رنگ تر به طوری که به عرض یک سانتی متر و از بالا و پایین دو میلی متر بیشتر از رج قبل باشد زیگزاگ زده می شود.رج سوم را با کاموای کم رنگ تر ، روی همین دو رج کاموا را زیگراگ زده به طوری که یک و نیم سانتی مترعرض این زیگزاگ ها باشد.
گاهی این کار را تا پنج رج ادامه می دهند. باید توجه داشت که باید در هر رج ، نخ کم رنگ تر از رج قبل باشد و زیگزاگ ها طوری زده شود که روی قبلی ها را بگیرد.
در آخر سرتاسر طرح را با قیچی نوک تیز از وسط طرح اولیه که نیم سانت بود قیچی می کنیم.

از شیوه های دوخت مخمل دوزی

از شیوه های دوخت مخمل دوزی

از نمونه دوخت های مخمل دوزی

از نمونه دوخت های مخمل دوزی

 

موارد استفاده

بیشتر در تابلو و لوازم تزیینی منزل از این دوخت استفاده می کنند.

مراکز تولید

مشهد ، اصفهان و تهران 


تحقیق و گردآوری:

گروه کارشناسی ایران آنتیک

www.iranantiq.com


منابع

  • دايره المعارف هنر های صنايع دستی و حرف مربوط به آن / سيد ابوالقاسم سيد صدر / انتشارات سيمای دانش / چاپ دوم / سال 1388

 

نظر کاربران

avatarنظر خود را ارسال کنید

لوگو ایران آنتیک کوتاه درباره ما
ایران آنتیک ، حامی فرهنگ و هنر
فروشگاه اینترنتی ایران آنتیک و مرجع خرید سکه ، اسکناس ، مدال ، صنایع دستی ، کتاب و غیره ... می باشد. تلاش ما در ایران آنتیک عرضه مستقیم و بدون واسطه کالای کلکسیونی دارای اصالت ایرانی و خارجی از مجموعه داران کشور و معرفی و فروش آنها در این وبسایت است. و همچنین تهیه تخصصی گلچینی از بهترین لوازم آنتیک و اشیاء قدیمی (برندهای قدیمی کارخانه ای) بر مبنای تعریف درست آنتیک و همچنین صنایع دستی نفیس هنرمندان ایرانی است. گلچینی که باعث برانگیختگی حس نوستالژی در بین علاقمندان خواهد شد. یکی از بخش های مهمی که در ایران آنتیک بطور جدی و مرجع گونه به آن پرداخته می شود، بخش کلکسیونی یا مجموعه داری می باشد. بخش هایی نظیر سکه ایرانی ، مدال یادبود ، اسکناس ایرانی ، تمبر قدیمی و غیره که بسیار جامع و متنوع اند. در ایران آنتیک جهت شناساندن فرهنگ و هنر به علاقمندان صنایع دستی ، تلاش شده با جذب افراد کارشناس اقدام به تولید مقالات اختصاصی و ارزنده نماییم تا دست ساخته های اصیل ایرانی مانند قلم زنی ، فیروزه کوبی ، میناکاری ، خاتم کاری ، رودوزی ها و بسیاری دیگر را به علاقمندان بشناسانیم. ایران آنتیک بهترین مکان برای شناخت و خرید آنلاین صنایع دستی نقره ، اشیاء قیمتی و کلکسیونی ، سکه قدیمی ، اسکناس قدیمی ، کتاب تاریخی و تخصصی ، زیورآلات و... می باشد.