:: لیست جدید ۸ فروردین :: اینجا ضربه بزنید

عبا

درباره عبا


عبا بافی در زمره هنرهای دستی اعراب است که در ایران به عنوان هنری سنتی بدل شده و از دیرباز در مناطقی چون بوشهر ، قزوین ، کرمان ، نائین و بهبهان تولید می شده که در این میان معروف ترین و مرغوب ترین عبا مربوط به «محمدیه» در شهر نائین می باشد که امروزه تنها نامی از آن باقی مانده است.

پارچه عبا

 

پارچه عبا

تعریف عبا

روپوشی گشاد ، بلند و جلو باز ، با آستین هایی کاذب است که از دیرباز علمای اسلامی آن را بر دوش می انداختند.

به طور معمول به طول 6 متر و در عرض 75 الی 90 سانتی متر بافته می شود. جنس آن از پشم یا کرک شتر است. اغلب از پشم گوسفند رنگرزی شده استفاده می شود. برای رنگرزی به شیوه طبیعی از پوست انار و پوست گردو به منظور رنگ کردن پود عبا استفاده می شود. در عبای مرغوب از کرک شتر خودرنگ استفاده شده و این عبا در بازارهای جهانی از شهرت و اعتبار خاصی برخوردار است.

 

کارگاه عبا بافی

کارگاه عبا بافی

 

دستگاه عبا بافی

ساختار کلی این دستگاه بر روی دو جفت میله تقریبا عمود بر هم می باشد. دو میله افقی از یک طرف در دیوار کارگاه فرو رفته و از طرف دیگر به صورت یک زبانه در داخل شیار عمودی چوب های عمودی قرار گرفته اند. چوب های عمودی در کنار نورد نخ های چله در داخل زمین فرو می روند.

دستگاهی دو وردیست که این ورد ها به طور متناوب عمل کرده و بافت ایجاد می کنند. حرکت ورد ها که توسط پدال پایی که در پایین قرار دارد باعث می شود بین نخ های تار دهانه ایجاد شود تا ماکو بتواند از میان آن عبور کند.

پس از تهیه نخ پود عبا و پیچاندن آن در محور ، ماسوره داخل ماکو قرار می گیرد. وظیفه ماکو عبور دادن ماسوره از دهانه بافت است تا پودگذاری انجام گیرد.

پس از هر بار رد کردن ماکو از این دهانه دفتین (شانه بافندگی) با حرکت دست به لبه پارچه کوبیده می شود تا پود عبور داده شده را در داخل پارچه محکم نماید. تراکم پود در عبا 40 تا 50 پود در سانتی متر می باشد و بافنده روزانه 1 تا 2 متر می تواند به بافت بپردازد.

عبای بافته شده در یک محدوده کوچک دارای تغییرات طولی کوتاهی می باشد بدین جهت ساختار چوبی در  بالای دستگاه به وسیله یک میله که از دو سر دارای یک زبانه فلزی کوتاه است کنترل می گردد. این زبانه ها روی یک قطعه چوبی شیار دار قرار دارد که به آن سرانداز دفتین می گویند. این سر انداز دارای دندانه های متفاوتی است که می تواند فاصله شانه با لبه و میزان کوبش را کنترل می نماید. با تغییر فاصله شانه از لبه پارچه می توان یکنواختی لبه پارچه را حفظ نمود.

اگر نخ پود هنگام بافت پاره و یا ماسوره تمام شود ، دهانه به وسیله دفتین بسته شده و با عوض کردن ورد ها دهانه ای دیگر ایجاد و ماسوره جدید از آن عبور می کند. به این ترتیب عبا رگه دار نشده و یا موج بر نمی دارد.

برای کنترل کردن کناره های عبای در حال بافت ، از میله لولایی شکل که متناسب با عرض پارچه قابل تغییر است استفاده شده و پارچه با عرضی ثابت بافته می شود.

بعد از بافت 5 الی 10 سانتی متر ، عبای بافته شده را به دور نورد بافت جمع می کنند.

این نورد ( بر خلاف نورد چله  که چهارگوش است)[1] استوانه ای شکل می باشد و در هنگام پیچش عبا ، اصطکاک سطحی رو و پشت عبا بیشتر شده و همچنین به علت نمناک بودن محیط پارچه تحت کشش ، راحت تر شکل می گیرد.

پرداخت عبا
برای این کار از حلبیِ پرداخت استفاده می شود . سطح دندانه دار حلبی ، پرزهای سطحب عبا را ا آن بیرون آورده و حالتی مخملی به آن می دهد. سپس آن را به آب حنا آغشته می کنند که نرمی مطلوبی به آن می بخشد. در آخر سطح عبا را اتو می زنند.

 

عبا ، لباس روحانیت

عبا ، لباس روحانیت

 


پانویس

1. نورد چله چون میزان اصطکاک سطحی نخ با چوب زیاد است ، با چهار گوش شدن نورد سطح تمام نخ تار با آن افزایش پیدا کرده و از سر خوردن نخ های چله جلوگیری می شود.

 


تحقیق و گردآوری:

گروه کارشناسی ایران آنتیک

www.iranantiq.com


منابع

  • دایره المعارف هنرهای صنایع دستی و حرف مربوط به آن / سید ابوالقاسم سید صدر / انتشارات سیمای دانش / چاپ دوم / سال 1388
  • ابزار و دستگاه عبا بافی نائین / سید علی مجابی / فرهنگ مردم / پاییز و زمستان 1388 / شماره 31 و 32

 

نظر کاربران

avatarنظر خود را ارسال کنید

لوگو ایران آنتیک کوتاه درباره ما
ایران آنتیک ، حامی فرهنگ و هنر
فروشگاه اینترنتی ایران آنتیک و مرجع خرید سکه ، اسکناس ، مدال ، صنایع دستی ، کتاب و غیره ... می باشد. تلاش ما در ایران آنتیک عرضه مستقیم و بدون واسطه کالای کلکسیونی دارای اصالت ایرانی و خارجی از مجموعه داران کشور و معرفی و فروش آنها در این وبسایت است. و همچنین تهیه تخصصی گلچینی از بهترین لوازم آنتیک و اشیاء قدیمی (برندهای قدیمی کارخانه ای) بر مبنای تعریف درست آنتیک و همچنین صنایع دستی نفیس هنرمندان ایرانی است. گلچینی که باعث برانگیختگی حس نوستالژی در بین علاقمندان خواهد شد. یکی از بخش های مهمی که در ایران آنتیک بطور جدی و مرجع گونه به آن پرداخته می شود، بخش کلکسیونی یا مجموعه داری می باشد. بخش هایی نظیر سکه ایرانی ، مدال یادبود ، اسکناس ایرانی ، تمبر قدیمی و غیره که بسیار جامع و متنوع اند. در ایران آنتیک جهت شناساندن فرهنگ و هنر به علاقمندان صنایع دستی ، تلاش شده با جذب افراد کارشناس اقدام به تولید مقالات اختصاصی و ارزنده نماییم تا دست ساخته های اصیل ایرانی مانند قلم زنی ، فیروزه کوبی ، میناکاری ، خاتم کاری ، رودوزی ها و بسیاری دیگر را به علاقمندان بشناسانیم. ایران آنتیک بهترین مکان برای شناخت و خرید آنلاین صنایع دستی نقره ، اشیاء قیمتی و کلکسیونی ، سکه قدیمی ، اسکناس قدیمی ، کتاب تاریخی و تخصصی ، زیورآلات و... می باشد.