کولیس

کولیس

کولیس ابزاری فلزی است که دارای یک تیغه و دو فک نوک تیز می باشد ، یکی از دو فک ثابت و دیگری روی تنه متحرک است و به فک متحرک کشویی میان خالی وصل است که روی آن درجه بندی شده و از روی این کشوی مدرج می توان اندازه را تعیین کرد. از این وسیله معمولا برای اندازه گیری قطر کارهای بسیار ظریف استفاده می کنند.

کولیس ها در انواع متنوعی تولید شده اند که عبارتند از :

• کولیس داخلی یا داخل سنج (Inside calipers) : از این کولیس برای اندازه‌ گیری ابعاد داخلی اشیا استفاده می شود.

کولیس داخلی یا داخل سنج

• کولیس خارجی یا خارج سنج(Outside calipers)

از این کولیس‌ برای اندازه ‌گیری ابعاد خارجی اشیا استفاده می شود. برای اندازه گیری قطر خارجی یک وسیله ، باید آن را در میان دو فک کولیس قرار داد و با انگشت شست به پشت فک متحرک فشار وارد آورد تا کولیس به طور کامل بر روی سطح کار بچسبد و سپس اندازه‌ آن را خواند.

• کولیس ورنیه

کولیس ورنیه ابعاد را به ‌طور مستقیم و با دقت بالا اندازه‌ گیری می‌ کند. این کولیس‌ از یک خط کش با فک ثابت و یک فک دیگر که در طول خط کش لغزانده می‌شود، تشکیل می شود. مقیاس آن بر حسب سیستم متریک یا مقیاس‌های کوچکتر و نیز بر حسب اینچ که در قسمت بالای آن است، می‌ باشد. 
با استفاده از این کولیس می توان ابعاد داخلی و خارجی را اندازه گیری کرد. فک خارجی برای اندازه ‌گیری ابعاد خارجی و فک داخلی برای اندازه‌ گیری ابعاد داخلی می باشد.

• کولیس عقربه‌ای

در این نوع کولیس یک چرخ دنده دقیق و کوچک وجود دارد که بدون نیاز به قرائت مقیاس ، اندازه دقیق را با عقربه نشان می‌دهد. نشانگر هر یک اینچ یا هر میلی‌متر یا یک دهم اینچ می‌چرخد. به جای استفاده از کولیس ورنیه‌ها که قرائت آن‌ها نیاز به یادگیری دارد، می ‌توان از کولیس‌ های عقربه ‌ای استفاده کرد.

کولیس عقربه ای

• کولیس دیجیتال

از آن جایی که این کولیس‌ها یک عدد واحد را بر روی نمایشگر نمایش می‌دهند و دیگر محتاج به قرائت از روی خط کش نمی‌باشد، نسبت به کولیس‌ های عقربه‌ای بیشتر مورد استفاده قرار می ‌گیرند. این کولیس‌ها می ‌توانند اندازه‌ها را در حافظه خود نگه دارند.

کولیس دیجیتال

• کولیس ریزسنج

در این کولیس‌ها به جای استفاده از قسمت افقی نظیر ورنیه یا عقربه یا نمایشگر دیجیتال از یک پیچ برای اندازه‌ گیری استفاده می ‌کنند که به آن‌ها میکرومتر یا ریز سنج می‌گویند. از این کولیس برای اندازه‌ گیری ضخامت ورقه‌ ها و سیم ‌های نازک یا برای بدست آوردن قطر ساچمه استفاده می کنند.

کولیس ریزسنج یا میکرومتر