ریش تراش

قبل از اختراع تیغ ، انسان ها برای اصلاح موهای سر و بدن خود از دو عدد گوش ماهی استفاده می کردند بدین ترتیب که موهای خود را بین آن ها قرار داده و می کشیدند تا مو کنده شود و یا از ابزاری تیز برای این کار استفاده می کردند تا این که حدود 3000 سال قبل از میلاد مسیح  تیغ های مسی ساخته شد.

ابزاری برای اصلاح ، از جنس برنز یا مس ، مربوط به اوایل دودمان هجدهم مصر ، 1492-1473 قبل از میلاد ، محل نگهداری : موزه متروپولیتن

تیغ اصلاح ، آنتیک

در دهه 1680 میلادی ، تیغ اصلاح در انگلستان ساخته شد. استفاده از این تیغ ها در آمریکا نیز رواج پیدا کرد و به غیر از آرایشگران در میان مردم نیز بسیار مورد استفاده قرار گرفت که این روند باعث کاهش درآمد آرایشگران شد. استفاده از این تیغ های اصلاح خطرناک بوده و در صورت نداشتن مهارت امکان بریدن پوست بسیار زیاد بود.

در سال 1847 میلادی «ویلیام سو هنسون / William S. Henson» ریش تراشی اختراع کرد که تیغ را با محافظ دندانه داری همچون شانه پوشش می داد. این تیغ ها از بریده شدن عمیق صورت جلوگیری می ‌کردند اما خصوصیات کامل یک تیغ ایمن را نداشتند ؛ اما این تیغ ها آغازگر انقلاب تیغ های ایمن بود.

در سال 1880 میلادی ، برادران «کامپف / Kampfe» در نیویورک ریش تراش ایمن تری را به ثبت رساندند. این ریش تراش در امتداد یک لبه اش، محافظ داشت. سرانجام در سال 1895 میلادی بازرگانی به نام «ژیلت / KING CAMP GILLETTE» ایده تیغ یک بار مصرف را ارائه کرد.

ریش تراش برادران کامپف

ریش تراش قدیمی و آنتیک به همراه جعبه ، مارک ویلکینسون / Wilkinson Razor

اصلاح و تراشیدن ریش در ایران

با استناد به تصاویر شاهان بر سکه های موجود از دوران هخامنشیان تا دوران معاصر می توان به فرهنگ تراشیدن ریش در گذشته پی برد.

در دوران هخامنشیان تراشیدن ریش باب نبوده و نوعی مجازات محسوب می شده است ، با ورود اسکندر به ایران و حکوت سلوکیان تراشیدن ریش در ایران باب شد. اسکندر مقدونی در طول سال های سلطنتش در حدود چهار قرن قبل از میلاد ، قویا اصلاح صورت را ترویج داد ؛ چرا که معتقد بود اصلاح صورت نشان از پاکیزگی است.
تراشیدن ریش تا اوایل حکومت اشکانیان نیز همچنان رایج بود اما رفته رفته به فراموشی سپرده شد. در دوران ساسانیان نیز قسمت های زائد ریش خود را اصلاح می کردند در اواخر این دوره  تراشیدن ریش دوباره باب شد.
با حمله اعراب به ایران، مردان دوباره به گذاشتن ریش روی آوردند. در دوره مغول‌ها، ریش، دوباره اعتبار خود را از دست داد و سبیل چنگیزی باب شد.
در دوره صفویان، شاه اسماعیل یکم ریش خود را کامل تراشیده و سبیل‌ دراز و بسیار بلندی داشته ؛ شاه عباس بزرگ نیز طبق دستوری که نخست به دربار ابلاغ و سپس مردمی شد، همه مردان را مکلف به تراشیدن ریش خود کرد. شاعری درباری ماده تاریخ این دستور را به این گونه به نظم درآورده ‌است:

تراشیدم چو موی ریش از بیخ            «تراش مویم» آمد سال تاریخ

بر این اساس ، سال این ریش تراشی (تراش مویم به حساب ابجد) 997 محاسبه می شود. سال عمومی شدن این حکم 1007 شمسی بوده ‌است. 

در دوره افشاریه و زندیه ، پادشاهان ایران ریش داشته‌اند ، ولی در دوره قاجار ریش ها تراشیده و سبیل به شکل های گوناگونی گذاشته می شد. برخی پادشاهان معاصر مانند احمدشاه و محمدرضا پهلوی ریش و سبیل نداشتند.

تحقیق و گردآوری :

گروه کارشناسی ایران آنتیک

www.iranantiq.com

منبع

ايران آنتيک / www.iranantiq.com