دوربین فیلمبرداری

دوربین فیلمبرداری وسیله ای برای ثبت تصاویر متحرک روی فیلم یا سنسور است. تفاوت این دستگاه با دوربین عکاسی ، ثبت انبوه تصاویر در کسری از ثانیه است. به تصاویر ثبت شده توسط دوربین فیلمبرداری «فریم / Frame» گفته می شود. دوربین های فیلمبرداری بطور معمول می توانند 24 الی 30 فریم در ثانیه ثبت نمایند. دوربین های فیلمبرداری دیجیتال امروزی توانایی ثبت تا 60 فریم بر ثانیه با کیفیت 4k را دارند.

تاریخچه دوربین فیلمبرداری

اولین دوربین فیلمبرداری در سال 1876 م. توسط «دونیستورف» اختراع و به ثبت رسید.
دوربین فیلمبرداری دیگری در سال 1887 م. در انگلستان توسط شخصی فرانسوی به نام « لوئیس ل پرینس » طراحی شد. وی قادر به ساخت دوربین فیلمبرداری با یک لنز در سال 1888 م. شد. این دوربین در موزه علوم و رسانه ملی در بردفورد انگلستان نگهداری می شود.
از دیگر پیشگامان در این زمینه «ویلیام فریس گرین» بود که در سال 1885 م. با استفاده از کاغذ روغنی و در سال 1887 م. با استفاده از سلولوئید به نمایش تصاویر متحرک پرداخت. وی در سال 1889 م. حق ثبت اختراع دوربین «کرونوگرافی» را اخذ کرد و توانست 10 عکس در ثانیه با استفاده از فیلم سلولوئید سوراخ دار بگیرد.
«ویلیام کندی لوری دیکسون» مخترع اسکاتلندی و همکار توماس ادیسون دوربین فیلمبرداری با موتور الکتریکی را در سال 1891 م. طراحی کرد. و برای آن از فیلم 35 میلیمتری استفاده کرد.
اما عده ای اولین دوربین های فیلم برداری را به «سینماتوگراف» نسبت می دهند. سینماتوگراف دوربینی برای ثبت تصاویر متحرک است. این دستگاه توسط «لئون بولی» اختراع شد اما نتوانست هزینه ثبت آن را بپردازد و به ناچار حق اختراع آن را در سال 1895 م. به برادران لومیر می فروشد.

سینماتوگراف

دوربین فیلم برداری ، آنتیک

با توجه به مدارک موجود می توان اذعان داشت که دوربین فیلمبرداری در اواسط دهه 1890 به واقعیتی عملی بدل شد.
مابین سال های 1909-1911 م. «کازیمیر پروزینسکی» دوربین Aeroscope را اختراع کرد که اولین دوربین فیلمبرداری موفق به شمار می رفت. با استفاده از این دوربین دیگر فیلمبردار مجبور نبود که برای فکوس بیشتر دوربین را با دو دست خود نگه دارد.
اولین دوربین فیلمبرداری تمام فلز در سال 1911-1912 م. ساخته شد. در سال 1923 م. بود که «ایستمن کداک» فیلم های 16 میلیمتری را تولید کرد که جایگزینی مناسب تر و ارزان تر نسبت به فیلم های 35 میلیمتری بودند. دوربین های فیلمبرداری با فیلم 16 میلیمتری تا سال 2000 م. توسط شرکت های Arri ، Aaton ، Bolex تولید می شدند.
از سال 2010 م. دوربین فیلمبرداری دیجیتال تبدیل به نوع غالب دوربین مورد استفاده در صنعت فیلم سازی شد.

ورود دوربین فیلمبرداری به ایران

مظفرالدین شاه در هفدهم تیرماه سال 1279 در سفری که به فرانسه داشت با دستگاه سینماتوگراف آشنا شد، و دستور داد یکی از آن ها را خریداری و در اختیار میرزا ابراهیم عكاس باشی (پسر میرزا احمد صنیع السلطنه) که در اروپا به تحصیل در زمینه عکاسی پرداخته بود ، قرار داده شود.

میرزا ابراهیم در این سفر مظفرالدین شاه ، همراه گروه بود و توانست نخستین فیلم های ایرانی را نیز در همین سفر در اوستاند بلژیک در تاریخ 23/5/1279 از جشن گل ها فیلمبرداری کند.
میرزا ابراهیم خان عكاس باشی نخستین فیلمبردار تاریخ سینمای ایران به شمار می آید. وی در مرداد ماه سال 1253 در تهران به دنیا آمد و در سال 1294 در سن 41 سالگی در چابكسر قزوین دیده از جهان فرو بست.
نمایش فیلم از همان روزهای نخست بازگشت مظفرالدین شاه، در دربار و بعد از آن رفته رفته نزد اشراف در مهمانی ها و عروسی ها آغاز شد. نمایش فیلم هر دفعه به صورت جداگانه، یكبار برای مردها و یكبار برای زن ها، انجام می شد. سینما تا چند سال وسیله ای برای وقت گذرانی در میان دربار و خانواده اشراف بود که فیلم های کمیک فرانسوی را نمایش می داد. تا اینکه در سال 1284 شمسی نخستین سالن سینما در خیابان چراغ گاز توسط صحاف باشی که تحصیل کرده اروپا بود افتتاح شد.

میرزا ابراهیم خان عکاس باشی

تحقیق و گردآوری :
گروه کارشناسی ایران آنتیک
www.iranantiq.com

منابع

• ریشه یابی استعمار فرهنگی غرب در سینمای ایران / ابولحسن علوی طباطبایی / مجله کیهان فرهنگی / سال 1364 / شماره 14