سبد خرید شما خالی است
چراغ لاله ای
چراغ لاله ای
اشتراک گذاری 5.0 1 نظر
چراغ هایی با لاله بلور بارفتن
با استناد بر اسناد و نمونه های موجود می توان گفت که چراغ هایی با حباب لاله شكل ، رايج ترين وسيله روشنايى جديد در میان شهرنشینان طبقه متوسط به بالا و اشراف دوره قاجار بوده (به دلیل قیمت بالای آن) ، به طورى كه هويت نيمه ايرانى - فرنگى هنر آن روزگار را بيشتر در طرح و ساخت همين چراغ ها مى توان مشاهده كرد. برای سوخت رسانى و اشتعال این چراغ ها در نوع فتیله اش تنوعی وجود دارد. با فتیله ای مانند فتیله شمع همانند چراغ های لامپا و یا با فتیله ای دایره ای شکل همانند چراغ های گردسوز روشنایی ایجاد می کنند. بدنه و پايه اين چراغ ها معمولا از جنس سراميک ، فلز ، يا شيشه بود و مهم ترين قسمت این چراغ ها كه مشخصه اصلى آن نیز به حساب می آمد ، حباب هاى شيشه اى لاله مانند آن ها بود. جنس اين لاله ها و حتى بدنه بسيارى از این چراغ هاى گردسوز از شيشه معروف به بارفتن[1]بود.
علاوه بر این لاله ها ، نوعى لاله با ارتفاع بيشتر و جداره ضخيم تر به نام « مَردَنگی » مورد استفاده قرار می گرفت که حبابى بلورين به اندازه خمره ای متوسط با سر و ته باز بود كه هنگام نشستن در فضاهاى آزاد مانند حياط و ايوان ، آن را روى چراغ قرار می دادند.
مى توان این چراغ ها را در چهار گروه دسته بندی کرد:
- پايه فلزى با لاله
- پايه بلورى با لاله
- پايه فلزى با مردنگى
- پايه بلورى با مردنگى
برخلاف تصور رايج ، مردنگى هاى دوره قاجار را صرفا با بلور بارفتن نمى ساختند ، چرا كه نمونه اى از يک شمعدان با مردنگى از جنس نقره در دست است.
چراغ بلور بارفتن با لاله و مردنگى از اثاث اصلى و حتى تجملى زندگى طبقه متوسط شهرنشين در ايران بود. عبدالله مستوفى وسايل اتاقى در منزل يكى از اشراف طبقه متوسط را اينگونه توصیف كرده است : « توى اين طاقچه ها لاله هاى پايه بلور و شمعدان ها با مردنگى و لاله هاى فنرى با كاسه لاله و حقه هاى سرپوشدار ... چيده شده و گاهى گذشته از طاقچه ها ، رف ها هم به همين طورها مزين گشته بود... اين ها تزيينات اتاق اندرون بود و اتاق هاى بيرونى از حيث در و طاقچه جز يک تنگ رويى و يک كاسه بشقاب آبخورى و چند دانه لاله فنرى و گاهى چلچراغ و ديواركوب بلور اثاث ديگرى نداشت.»
همچنين مونس الدوله درباره استفاده از اين چراغ ها در برخى مراسم مذهبى و مهمانى هاى قاجارى چنین نوشته است : « شب هاى احيا قسمت زنانه مسجدها خيلى تماشا داشت...خود خانم [عزت الدوله ، خواهر ناصرالدين شاه] روى قاليچه مخصوص مى نشست. چندين «لاله» و «جار» چندشاخه و چراغ هاى «نسترن» اطراف او روشن بود... بعضى از خانم هاى درجه اول آن زمان ها نديمه هايى داشتند كه مثنوى را خوب مى خواندند و آنها را ننه درويش مى گفتند. در شب هاى بلند زمستان اين خانم ها توى تالار زير كرسى شش پايه مى نشستند... چلچراغ و جار و چراغ هاى نفتى آن قدر نور داشت كه تالار مثل روز روشن مى شد... يک لاله مخصوص توى سينى روى كرسى براى ننه درويش گذاشته بودند.»
این چراغ ها در ادوار تاریخی مختلف با نام هایی که از اسامی شاهان برگرفته شده اند ، شناخته می شوند. مثلا بر چراغ لاله عباسی عکس شاه عباس صفوی ، بر چراغ معروف به کریم خانی عکس کریم خان زند و بر چراغ معروف به ناصری عکس ناصرالدین شاه نقش بسته است.
چراغ ناصری آنتیک
پانویس
1. شیشه بارفتن : فناورى ساخت و توليد این شیشه در دوره قاجار از اروپا به ايران وارد و اشياى بسيارى از قبيل گلدان و انواع ظروف و چراغ از آن ساخته شد كه به كالاهاى بلور بارفتن شهرت يافتند.
تحقیق و گردآوری :
گروه کارشناسی ایران آنتیک
www.iranantiq.com
منبع
ايران آنتيک / www.iranantiq.com
