:: مزایده شماره ۸۶ :: اینجا ضربه بزنید

خراطی

درباره خراطی


تاریخچه خراطی

خراطی، هنر صنعت ساختن اشیا از چوب است که سابقه ای بسیار طولانی دارد. بقایای نقش برجسته های کاخ داریوش در تخت جمشید نشان می دهد که تخت و چهار پایه و عودسوز آن به شیوه خراطی تهیه شده است. خراطی و تراش چوب در این دوره مرسوم بوده و هنرمندان ، انواع ظروف چوبی را با ظرافت خاص ساخته و از خود بیادگار گذارده اند.

وسائل چوبی به علت اینکه زود از بین رفته و پوسیده می شوند، از دوره های باستانی کمتر بدست آمده است و ما نمونه هائی از این هنر را امروزه بطور قلیلی در دست داریم. از دوره اشکانی چند ظرف چوبی خراطی شده به اشکال جام شراب پایه دار که زیباترین و نفیس‌ترین اشیاء این دوره است، و همچنین کاسه دسته دار و جعبه خراطی شده ای بر جای مانده است. این ظروف اگر چه پوسیده شده اند، ولی با وسائل داروئی که برای حفاظت موجود است حفظ گردیده و در موزه تهران نگهداری میشوند. شاردن جهانگرد فرانسوی نیز تحت تاثیر مهارت خراطان ایران قرار گرفته و اینگونه سخن گفته است: «حرفه خراطی از هنرهای مکانیکی است که ایرانیان توانسته اند از آن به خوبی بهره برداری کنند».

خراطی

نمونه تولیدات خراطی

تعریف خراطی

هنر خراطی از تراش و شکل بخشیدن به چوب در اثر حرکت دورانی توسط ابزار و وسایل مختلف است. دستگاه خراطی مشتمل بر چند ابزار دستی است که از چوب ساخته و پرداخته می شود. به وسیله این دستگاه اشیایی نظیر قلیان ، گهواره ، پایه آباژور و ظروف مختلف ساخته و پرداخته می شود. در حال حاضر این دستگاه علاوه بر تغییر شکل ظاهریش از دو بازوی فلزی تشکیل شده ‌است. با قرار گرفتن و محکم شدن حجم چوبی میان این بازوها و با چرخش چوب حول یک محور کار، و با استفاده از میله های فلزی به نام «مغار» که هر کدام در ایجاد فرو رفتگی یا خراشیدگی خاصی استفاده میشوند، مراحل تولید انجام می شود. چوب های مورد استفاده در خراطی شامل گردو، نارون، توسکا، زبان گنجشک ، بید ، چنار، کهور گلابی و... می باشد و در دزفول نوعی چوب به نام «جگ» نیز مورد مصرف صنعتگران قرار می گیرد. از دیگر مواد اولیه مصرفی در صنعت خراطی می توان سریشم ، لاک الکل و لاک سلولزی را نام برد.

ظروف تولید شده با هنر خراطی

رواج خراطی در مناطق مختلف ایران

  1. شهرستان ایرانشهر از توابع استان سیستان و بلوچستان که تعدادی کارگاه در آنجا وجود دارد و مواد اولیه مصرفی آن را چوب کهور که در بمپور به فراوانی یافت می شود ، تشکیل می دهد.
  2. در استان آذربایجان غربی و مرکز عمده خراطی شهرهای ارومیه و بخش بوکان از توابع شهرستان مهاباد می باشد.
  3. در استان کردستان ، شهرهای سنندج و بانه و سقز از مراکز خراطی محسوب می شود.
  4. در کرمان هم تعدادی کارگاه خراطی دایر است مخصوصاً عده ایی از عشایر در این منطقه با وسایل ساده و ابتدایی مبادرت به تولید انواع کالاهای چوبی می نمایند.
  5. در شهرستان دزفول از استان خوزستان تعدادی کارگاه خراطی دایر و مشغول بکار است و چوب مورد مصرف دست اندرکاران آن نوعی چوب به نام جغ است که در باغات اطراف یافت می شود.
  6. در شهرستان رشت نیز تعدادی کارگاه خراطی چوب با استفاده از چرخ خراطی به تولید گلدان، کاسه و دیگر انواع محصولات چوبی مبادرت می نمایند.
  7. در شهرهای ساری ، چالوس و ساقی کلایه تعدادی کارگاه خصوصی به تولید انواع شمعدان، گلدان، شکلات خوری و زیر سیگاری مشغولند و ضمناً پایه میز ، مبل و... را خراطی می کنند.
  8. در نطنز و حومه هم حدود ۱۰ کارگاه خراطی وجود دارد که تولیدات آن ها عمدتاً چوب میانه قلیان می باشد و چون دارای مصرف محلی نیست تماماً به تهران و قم به فروش می رسد و تنها در کارگاه این منطقه که هنوز به شیوه سنتی اداره می گردد با استفاده از چوب گردو و گلابی وسایلی از قبیل قندان و سایر ظروف مصرفی ساخته میشود.

آشنایی با ابزار آلات ریز و درشت خراطی و روند کاری آن

در حال حاضر در كارگاه ها از دستگاه های خراطی برقی نيز استفاده می شود.

ابزار كار

شامل مغار ، سوهان، چاقو، تيشه، مته دستی، چكش، گيره، سندان، اره، انبردست، چرخ سمباده و ... است.

ماشين خراطى

ماشين خراطى را مى توان بين ابزارهاى دستى و ابزارهاى ماشينى دانست، زيرا در آن مهارت فرد با ابزار دستى با حرکت مکانيکى ماشين ترکيب شده است.

نمونه ماشین خراطی کوچک

نمونه ای از یک ماشین خراطی

مغار و دیگر ابزارهای خراطى

براى شکل دادن به قطعه کار به وسيله ماشين خراطى به مغارهاى خاصى نياز است. اين مغارها بايد داراى دسته نسبتاً بلند باشند که بتوان آنها را محکم و صحيح در دست نگه داشت و چوب را خراطى کرد. از مغار نيمگرد براى خراطى خشن (در ابتدا تبديل چوب هاى چهارگوش به گرد) و گودى هاى کار استفاده مى شود. اين مغارها در اندازه هاى مختلف ساخته مى شوند. مغار تخت با لبه مايل براى تراش و مسطح کردن قطعه کار منظور شده است. مغار جداکننده براى برش شيار و تثبيت قطر کار و جدا کردن ابتدا و انتهاى قطعه کار استفاده مى شود. توسط اين مغار مى توان طول قطعه مورد نظر را به فاصله هاى معين تقسيم کرد. لبه مغارهاى خراطى بايد هميشه سالم و کاملاً تيز شده باشند. ابزارهاى ديگر خراطى عبارتند از: تقسيم کننده ها (شابلن) و ابزارهاى اندازه گيرى قطرهاى داخلى و ضخامت کار، پرگارهاى مخصوص قطر داخلى و خارجى و کوليس و غيره.

ابزار خراطی

انواع مغار ؛ از ابزار متداول هنر صنعت خراطی

چوب هاى مناسب خراطى

در خراطی استفاده از چوب هاى سخت نسبت به چوب هاى نرم مناسب تر است، زيرا اين چوب ها شکل خود را بهتر حفظ مى کنند و رنگ و جلا را بهتر بخود مى گيرند.

قلیان و خراطی

محصولاتی که حاصل کار صنعتگران می باشد به صورت عصا ، عصای تعلیمی ، نی قلیان ، چوب سیگار ، تنه قلیان ، وردنه و سایر اشیاء خراطی شده تجلی می نماید.

خراطی در ایران

مراحل توليد در کارگاه های خراطی

  1.  انتخاب نوع چوب در ارتباط با کالای تولیدی
  2. برش چوب به وسیله اره نواری و رنده به اندازه مورد نیاز شیئی که ساخت آن مورد نظر است.
  3. بستن چوب بریده شده به دستگاه خراطی و گرد کردن آن و یا اصطلاحاً به صورت نیمه کاره درآوردن آن.
  4. در این مرحله چنانچه تولید کالائی توخالی مورد نظر باشد، کار نیمه کاره را به وسیله سه نظام به دستگاه خراطی بسته و توی آنرا خالی می کنند.
  5. مرحله پنجم تکمیل کار نیمه کاره و پرداخت قسمت خارجی آن توسط سمباده می باشد و بعد از آن محصول را کیلرکاری نموده و به بازار عرضه می کنند.

استادکار خراط در حال کار

نمونه هایی از ظروف و اشیاء تولید شده با هنر خراطی

خراطی ظروف

ظروف خراطی

ظروف خراطی


تحقیق و گردآوری:

گروه کارشناسی ایران آنتیک

www.iranantiq.com


منابع

  • بررسی های تاریخی / شماره 7 / آثار و بقایای دهکده های پارتی «اشکانی» در مغان آذربایجان / کام بخش فرد / اردیبهشت 1346
  • خراطی در دزفول / موزه مجازی میراث معنوی / 1392
  • فصلنامه 13 / خراطی
  • خراطی هنر سنتی ایران / تبیان زنجان / 1391
نظر کاربران

avatar
۱ لایک
سلام خسته نباشید
avatar
۹ لایک
سفارشات به صورت تک فروشی وعمده فروشی انواع پایه میز عسلی دسته تیشه و.......پذیرفته میشود
avatar
۰ لایک
سلام دستگاه خراطی وکاسه تراش باهم رویک دستگاه باشه لازم دارم میشه راهنماییم کنید
avatar
۱۲ لایک
قبول سفارشات خراطی. تیراژ بالا و کم
زیرقیمت بازار.
اطلاعات بیشتر تماس
******************

پاسخ:
جهت تبلیغات با ما تماس بگیرید.
avatar
۵ لایک
سلام وقت بخیر سفارش تیراژ بالا برای کار خراطی دارم قبول میکنید ؟؟
avatar
۳ لایک
سلام شما منتشا هم درست میکنید؟

پاسخ ایران آنتیک:
خیر ، تولید کننده نمی باشیم.
avatar
۲ لایک
با سلام ببخشید ی کار آباژور قصد خرید دارم از فروشگاه یکه میخام خرید کنم قیمت بالا میده و میگه خراطی و وارداتی هست اگر عکس بفرستم شما میتونید کمکم کنید و اینکه خودتون همین مدل برام بسازید

پاسخ ایران آنتیک:
خیر ، متاسفانه چنین امکانی نداریم. و همچنین ما تولید کننده نمی باشیم.
avatar
۲ لایک
سلام ببخشید یه سوال دارم
میشه لطف کنید و بگید قلاب جالباسی چوبی رو کجا میتونم سفارش بدم؟
avatar
۲ لایک
سلام چهار نظام خراطی دارید. اگه ندارید لطفا راهنمایی کنید ممنون

پاسخ ایران آنتیک:
خیر، می توانید به « فروشگاه های ابزار صنایع چوب » مراجعه نمایید.
avatar
۱ لایک
دستگاه برای فروش دارید؟

پاسخ ایران آنتیک:
خیر. فروش نداریم.
avatarنظر خود را ارسال کنید

لوگو ایران آنتیک کوتاه درباره ما
ایران آنتیک ، حامی فرهنگ و هنر
فروشگاه اینترنتی ایران آنتیک و مرجع خرید سکه ، اسکناس ، مدال ، صنایع دستی ، کتاب و غیره ... می باشد. تلاش ما در ایران آنتیک عرضه مستقیم و بدون واسطه کالای کلکسیونی دارای اصالت ایرانی و خارجی از مجموعه داران کشور و معرفی و فروش آنها در این وبسایت است. و همچنین تهیه تخصصی گلچینی از بهترین لوازم آنتیک و اشیاء قدیمی (برندهای قدیمی کارخانه ای) بر مبنای تعریف درست آنتیک و همچنین صنایع دستی نفیس هنرمندان ایرانی است. گلچینی که باعث برانگیختگی حس نوستالژی در بین علاقمندان خواهد شد. یکی از بخش های مهمی که در ایران آنتیک بطور جدی و مرجع گونه به آن پرداخته می شود، بخش کلکسیونی یا مجموعه داری می باشد. بخش هایی نظیر سکه ایرانی ، مدال یادبود ، اسکناس ایرانی ، تمبر قدیمی و غیره که بسیار جامع و متنوع اند. در ایران آنتیک جهت شناساندن فرهنگ و هنر به علاقمندان صنایع دستی ، تلاش شده با جذب افراد کارشناس اقدام به تولید مقالات اختصاصی و ارزنده نماییم تا دست ساخته های اصیل ایرانی مانند قلم زنی ، فیروزه کوبی ، میناکاری ، خاتم کاری ، رودوزی ها و بسیاری دیگر را به علاقمندان بشناسانیم. ایران آنتیک بهترین مکان برای شناخت و خرید آنلاین صنایع دستی نقره ، اشیاء قیمتی و کلکسیونی ، سکه قدیمی ، اسکناس قدیمی ، کتاب تاریخی و تخصصی ، زیورآلات و... می باشد.