تار دوزی
تار دوزی
«تار دوزی» یکی از رودوزی های سنتی ایران به شمار می رود و به دوختی اطلاق می شود که بر روی تار یا پود نخ کش انجام شده باشد ؛ به صورتی که دوخت فوق ، خود را به شکل پارچه ای مستقل از بافت پارچه اولیه نشان دهد.
تاریخچه
از تاریخچه این دوخت اطلاع چندانی در دست نیست ولی می توان گفت از زمانی که شیوه های مختلف بافت پارچه هایی که با دست انجام می شد ، به علت عدم امکان چند شیوه بافت بر روی یک پارچه برای ایجاد تنوع بافتی ، «تار دوزی» رایج گردید.
مواد اولیه
- پارچه های پشمی ، با بافت ساده و اغلب درشت بافت
- نخ ابریشم دمسه یا نخ عمامه یا نخ هم جنس پارچه ی زمینه به رنگ های : قرمز ، سبز، سرمه ای ، و قهوه ای
- سوزن شماره 5 دارنیک
- قیچی
نقوش
نقوش رایج در این رودوزی بیشتر هندسی ، گل و بوته و بته جقه می باشد.
روش دوخت تار دوزی
این دوخت از تکنیک بسیار ساده و از دقت زیادی و دارای ظرافت و زیبایی خاص است به طور کلی این هنر روی پارچه هایی که دارای بافتی ساده اند انجام می گیرد. دوخت هایی که در این نوع دوخت به کار می روند عبارتند از : زنجیره دوزی ، تاردوزی یا کاموا و شلال ساده و دندان موشی می باشد .
طرح و اجرای این دوخت کاملا ذهنی است و نیازی به طراحی و نقش پردازی نمی باشد. اگر طرح مورد نظر مستطیل باشد طول و عرض آن را از چپ به راست دندانه موشی چسبیده به هم می دوزند. سوزن را از میان پارچه به طوری که نخ به صورت حلقه ای در زیر آن قرار گرفته باشد بیرون آورده ، نخ حلقه شده را با انگشت شست دست چپ نگه داشته و وقتی که سوزن را از پارچه بیرون می آورند نخ را رها کرده تا پایه ها کاملا کنار هم چسبیده و به هم دوخته شود . این عمل را تکرار می کنند تا طرح تمام شود. سپس تارهای داخل مستطیل را از دو طرف طول مستطیل با قیچی قطع کرده و از میان پودها بیرون می کشند بدین ترتیب داخل مستطیل فقط پود باقی می ماند. آن گاه یک در میان پود ها را از دو عرض مستطیل با قیچی قطع نموده و بیرون می اندازند. سپس پارچه را در کارگاه گذاشته و سوزن را در قسمت بالای دندان موشی شده سمت راست بیرون می آورند و همچون تاری که قبلا در پود بود از میان پود های باقی مانده عبور داده و به سمت دیگر طول مستطیل رسانده و در آن جا فرو می کنند. برای اجرای رج دیگر ، سوزن را از طول دندان موشی فرو کرده و بیرون می آورند و مثل مرحله ی قبل به حالت برعکس رج قبلی از میان پودها عبور داده به طول سمت راست می رسانند و این کار را آنقدر ادامه می دهیند تا تمام مستطیل از تار و پود پر شود .
موارد مصرف
از این رودوزی برای تزیین پرده ، روانداز کرسی ، کیف ، کیسه ی پول ، کوسن و … استفاده می شود.
مراکز تولید
این دوخت بیشتر در محلات ، خمین ، تهران ، اصفهان و تبریز رایج می باشد.
از نمونه طرح های تار دوزی
تحقیق و گردآوری:
گروه کارشناسی ایران آنتیک
www.iranantiq.com
منبع
ايران آنتيک / www.iranantiq.com