سبد خرید شما خالی است
همجوشی شیشه (فیوز گلاسی)
همجوشی شیشه (فیوز گلاسی)
همجوشی شیشه یا فیوز گلاسی در واقع یک رشته هنری است که از یک دهه پیش به ایران وارد شده و رشد بسیار کندی در گسترش و جذب هنرمندان داشته به همین دلیل است که کمتر معمارانی هستند که با کاربردهای ارزشمند این هنر صنعت در دکوراسیون داخلی آشنایی داشته باشند.
بر طبق تعریف فیوز شیشه، اتصال دسته یک گلدان شیشه ای به بدنه آن هم نوعی همجوشی شیشه محسوب می شود و دارای تاریخچه ای به قدمت ساخت شیشه است، ولی هنر فیوز گلاس که در اینجا منظور ماست در دنیا سابقه ای طولانی ندارد. این هنر منشاء اروپایی داشته و با پدید آمدن تکنولوژی ساخت کوره های مخصوص، این هنر نیز به آرامی رشد پیدا کرد و سپس به سایر کشورها مانند آمریکا، ترکیه، یونان و کانادا، ایتالیا، اسپانیا و چین روی آورده اند.
ظرف شیشه ای ساخته شده به روش همجوشی یا فیوزگلاسی
هنوز بسیاری از مردم با این هنر بیگانه اند و آن را با ویترای یکی می دانند در حالی نقاشی روی شیشه نیست. آنها هم که تا حدی با همجوشی آشنا هستند اگر اشکال متفاوت شوند، دیگر این هنر را نمی شناسند.
رنگ هایی که برای ویترای از آن استفاده می شود، نیاز به دمای بالا ندارند و حتی در مایکروفر خانه هم پخته می شوند اما در همجوشانی شیشه به رنگ هایی نیاز داریم که دمای بالا بین 800 تا 1200 درجه سانتیگراد را تاب بیاورند، زیرا حرارت باید تا حدی باشد که شیشه به طور کامل نرم و ذوب شود.
تعریف
استفاده بسیار وسیع از مصنوعاتی که به این روش تولید میشود این هنر را به یک رشته کاربردی در کشورهای صاحب این تکنیک تبدیل کرده است. در روش همجوشی شیشه یا همان فیوز گلاس شیشه به دمای ذوب نمیرسد بلکه فقط کمی نرم می شود و قطعات شیشه بر اثر این حرارت و نرم شدن به یکدیگر متصل می شوند به همین دلیل در تعریف فیوز شیشه آمده است : اتصال قطعات شیشه به یکدیگر بر اثر حرارت. فیوز گلاس که معادل فارسی آن همجوشی شیشه است عبارت است از برش شیشه های جام در رنگ و طرح های مختلف و جوش دادن این شیشه ها در کوره که البته گاهی این شیشه های برش داده شده می بایست با اکسیدهای فلزی ( رنگ و لعاب شیشه ) رنگ آمیزی شوند.
مراحل کار
1) برش شیشه
برش شیشه در فیوز گلاس مهم است چرا که می بایست زمینه و فرم مورد نظر به خوبی برش بخورد هرچند که قطعات فیوز در درون کوره کمی دچار تغییر سایز و گاهی اعوجاج می شوند، که خود زیبایی کار را بیشتر می کند، ولی برش مهارتی است که همه هنرجویانی که علاقمند به کار در این رشته هستند باید آن را به خوبی بدانند و این مهم مگر با تمرین بسیار میسر نمی شود.
پس از انتخاب طرح مورد نظر شروع به برش زمینه کار ، فرم ها و قطعات مورد نظر می کنیم. نکته مهم در این قسمت این است که در انتخاب قطعات باید دقت کنیم تا ضخامت شیشه های فیوز از زمینه کار کمتر و یا حداقل به یک ضخامت باشد. به عنوان مثال اگر زمینه شیشه 6 میلیمتر است قطعات فیوز آن باید 6 میلیمتر و یا کمتر باشد. و همچنین از قطعاتی استفاده کنیم تا با شیشه زمینه همفاز بوده و شیشه را دچار تنش نکند. این موضوع نیاز به تجربه دارد که از استادکاران به هنرجویان منتقل می شود و مابقی را هنرجویان در آزمایش هایی که در طول کار انجام می دهند خود تجربه می کنند.
2) رنگ آمیزی
گاه در فیوز قطعات از شیشه های رنگی استفاده می شود که زیبایی خاصی به کار می دهند ولی گاهی نیز به جای استفاده از شیشه های رنگی می توان از رنگهای مخصوص استفاده کرد. این رنگها، رنگهای مخصوصی هستند که در دمای بالا پخته می شوند و کاملا در درون شیشه نفوذ می کنند و ثابت می شوند و بر اثر خراش و یا شستشو نیز دیگر پاک نخواهند شد.
رنگهای مخصوص شیشه به شکل پودری در بازار وجود دارند که باید با روغن مخصوص مخلوط شود و سپس با کمی تینر می توان غلظت رنگ را کنترل کرد. پس از آماده شدن رنگ می توان آن را با قلمو و یا پیستوله بر سطح کار پاشید تا قطعات با شکل و طرح مورد نظر رنگ آمیزی شوند.
3) آماده کردن سایر قطعات فیوز
اگر به آثار فیوز گلاس نگاه کنیم میبینیم که علاوه بر قطعات شیشه های برش خرده از انواع دیگر شیشه ها نیز می توان استفاده کرد که در ذیل به تعدادی از آنها اشاره می شود.
شیشه خرده : انواع شیشه های رنگی فلوت و یا کارگاهی و یا حتی انواع شیشه های ضایعاتی را می توان پس از خرد کردن کامل بر روی کار فیوز کرد. این شیشه ها به دلیل آنکه ریز و خرد هستند قابلیت اجرای بسیاری از طرحها را دارند.
خرده های شیشه سکوریت : شیشه های سکوریت شیشه هایی هستند که بدلیل عمل سکوریت شدن بر روی آنها بعد از خرد شدن به شکل قطعات بسیار ریز و زیبایی در می آیند که بعد از فیوز جلوه زیبایی دارند.
تیله های شیشه ای : تیله و یا گویهای شیشه ای در کارهای فیوز شیرینی خاصی به اثر می دهد و گاه در بعضی از طرحها قطعه ای است که کمک می کند تا طرح به شکل زیباتری اجرا شود.
ورق مس : بسیاری از هنرجویان علاقمند هستند تا مواد مختلف را با شیشه تلفیق کنند این کار هرچند با بسیاری از مواد امکان ندارد و آن هم بدلیل حرارت نسبتا بالای کوره است ولی بعضی از مواد این امکان را به ما می دهند که با شیشه تلفیق شوند از آن جمله می توان به ورق مس اشاره کرد. ورقهای نازک مس به راحتی برش می خورند و شکل می گیرند به همین دلیل فرمهای زیبایی را می توان با آنها ایجاد کرد و مابین دو لایه شیشه فیوز کرد.
جذابیت فیوز گلاس برای هنرجویان همیشه در این است که خودشان مواد مورد علاقه شان را آزمایش کنند و نتیجه را ببینند که البته گاهی اتفاقات جالب و جذابی می افتد که خیلی هم از قواعد پیروی نمی کند.
فیوز نواری : نوارهای نازک از شیشه را برش می زنند و به شکل دلخواه که می تواند منظم و یا نامنظم باشد بر روی هم قرار می دهند در این روش می توان از رنگهای مختلف نیز استفاده کرد. بعد از فیوز شدن این قطعات می توان آن را اسلامپ کرده و به هر فرمی که علاقه داشته باشند در آورند.
4) قرار دادن در کوره
این مرحله مانند قرار دادن پیتزا در فر است چرا که قطعات بر روی زیمنه چیده شده اند ولی هنوز خام هستند و امکان دارد از روی کار بریزند و یا جابه جا شوند به همین دلیل قطعه را به آرامی حرکت داده و داخل کوره قرار می دهند. سطح کوره های فیوز از مواد نسوز پوشیده شده اند و شیشه به آنها نمی چسبد ولی بهتر است که سطح کوره با پودر پوشانده شود تا سطح اصلی کوره بهتر محافظت گردد. برای این کار از پودر تالک استفاده می کنند تا سطحی یکدست حاصل شود.
5) نمودار حرارتی کوره
پس از قرار دادن کارهای فیوز در داخل کوره درب آن را می بندند و کوره را روشن و آماده حرارت دهی می کنند. شیشه ها باید به آرامی و طبق یک نمودار حرارتی مناسب به دمای مورد نظر برسند. در فیوز شیشه با کنترل حرارت می توان مقدار فیوز شدن قطعات را تغییر داد که این موضوع منجر به دو نوع فیوز می شود. نوع اول فیوز خام است که شیشه ها فقط به هم می چسبند و لبه ها کامل باقی می مانند و دفرمگی زیادی اتفاق نمی افتد. نوع دوم فیوز کامل یا در اصطلاح فول فیوز است که در این حالت شیشه ها طوری در دل هم فیوز می شوند که گویا یکپارچه بوده اند و لبه ها از بین می رود و معمولا سایز شیشه تغییر می کند و گاه دفرمه می شود.
حال این تکنیک در دستان هنرمند شیشه گر این امکان را به او می دهد تا فرمها و تصاویر مورد نظر خود را مجسم سازد. انواع رنگها، شیشه های رنگی، شیشه های بافت دار، شیشه های کارگاهی و هر آنچه که ماهیت شیشه ای دارد موادی هستند تا هنرمند ذهنیات خود را توسط آنها تجسم بخشد.
نمونه ای از شیشه تولید شده به روش همجوشی شیشه یا فیوز گلاسی
تحقیق و گردآوری:
گروه کارشناسی ایران آنتیک
www.iranantiq.com
منبع
- ايران آنتيک / www.iranantiq.com