شرابه دوزی
شرابه دوزی
یکی از انواع رودوزی های سنتی و زیبای ایران «شرابه دوزی» نام دارد. در واقع در این رودوزی ، طرحی بر روی پارچه پیاده نمی شود ، بلکه حاشیه (لبه) لباس ، رومیزی ، روسری یا غیره با رشته ها و منگوله هایی که به آن «شرابه» می گویند زینت می یابد.
وسایل مورد نیاز
سوزن و نخ ، پارچه هایی باریک به شکل نوار ، ملیله ، مروارید ، پولک و … .
انواع دوخت
شرابه دوزی ساده : با ردیف هایی از منجوق ، به صورت ریشه ای به طول 2 الی 10 سانتی متر دوخته می شود .
شرابه دوزی ساده الوان : تک تک ریشه ها با تنوع رنگی دوخته می شوند و استفاده از رنگ ها به طور یکسان در ریشه ها انجام می گیرد .
نوع ساده نقش دار : برای این نوع معمولا از طرح های شطرنجی الوان استفاده می گردد و مطابق طرح ، از رنگ های گوناگون استفاده می کنند تا طرح مورد نظر بر روی شرابه دوزی پیاده شود .
دالبری ساده : در این شرابه دوزی انتهای ردیف آزاد نمی شود بلکه دو سر آن به لبه پارچه تماس دارد .
دالبرهای تقاطعی یا جفتی : از میان هر دالبر، دالبری دیگر دوخته می شود . در دالبر تقاطعی منجوق هایی که در ردیف بعد دوخته می شود ممکن است هم رنگ یا از رنگ دیگر باشد .
شرابه زیگزاگی : در این نوع دوخت پس از بیرون آوردن سوزن از روی خط مورد نظر تعداد مشخصی از ملیله یا منجوق را به سوزن گرفته سپس یک دانه مروارید را به نخ کشیده و دوباره به همان تعداد قبلی منجوق یا ملیله را به سوزن گرفته و بعد سوزن را در همان خط قبلی به پارچه فرو می برند و دوباره در فاصله کمی از پارچه سوزن را بیرون آورده و عمل قبلی را تکرار می کنند به این ترتیب آویزه ها به وجود می آیند .
شرابه زیگزاگی آویز دوبل : در این دوخت یک ردیف شرابه زیگزاگی آویزدار در میان ردیف قبلی دوخته می شود .
شرابه دوزی روی منگوله ی منجوق : ابتدا روی گلوله مروارید و یا چوبی یا دانه ی تسبیح را منجوق دوزی می کنند به صورتی که منجوق تمام سطح گلوله را بپوشاند . سپس در قسمت پایین آن مقدار زیادی شرابه منجوق ، هم رنگ منجوق های روی گلوله را به صورت یک دسته ی آویزان می نمایند. از این نوع شرابه دوزی معمولا برای تزیین پرده و از نمونه های کوچک آن برای گوشه های روسری استفاده می کنند.
انواع دوخت شرابه دوزی
شرابه دوزی در زیر شال
موارد استفاده
از انواع شرابه ها در تزیین پرده و نیز در قسمت ها ی مختلف لباس مانند : دور گردن ، روی سینه ، مچ دست و لبه دامن کودکان مورد استفاده قرار می گیرد.
مراکز تولید
شهر های اصفهان ، بندر ترکمن ، بندر عباس و قزوین از جمله شهر هایی هستند که در این هنر فعالیت دارند.
تحقیق و گردآوری:
گروه کارشناسی ایران آنتیک
www.iranantiq.com
منابع
- دايره المعارف هنر های صنايع دستی و حرف مربوط به آن / سيد ابوالقاسم سيد صدر / انتشارات سيمای دانش / چاپ دوم / سال 1388