چوب چنار

چنار

از درختان پهن برگ و خزان پذیر است که در اروپا ( به جز نواحی شمال و شمال شرقی ) کاشته می شود. دارای گونه های متنوعی است که برخی از محبوب ترین آن ها عبارتند از :

• چنار آمریکایی (Platanus occidentalis) : این گونه بومی شرق آمریکا از مرز کانادا تا تگزاس و فلوریدا می‌باشد. چنار آمریکایی می تواند تا 35 الی 40 متر بلندی دست یابد. پوسته تنه آن دارای رنگ و طرح و نقش متنوع تری نسبت به سایرین است. میوه‌ی کروی آن کرکدار نیست. برگ‌های آن سه لوپه‌ و به ندرت پنج لوپه هستند که در سطح رو سبز و در سطح زیر در محل رگبرگ‌ها کرکدارند. 
• چنار خوشه ای (Platanus racemosa) : این گونه بومی ایالت کالیفرنیای ایالات متحده و باخا کالیفرنیای مکزیک است و در مناطق ساحلی رودخانه‌ها ، ژرف ‌دره‌ها ، دشت‌های سیلابی و در کنار چشمه‌ها در انواع گوناگون زیستگاه‌ها رشد می‌کند. در حدود 35 متر ارتفاع می یابد و معمولا دارای دو یا سه تنه اصلی است که تنه اصلی به شکل واحد و مستقیم رشد نمی‌کند. 
• چنار خاوری (Platanus Orientalis-L) : این گونه در اکثر نقاط ایران مانند اصفهان ، تهران ، ارومیه ، خراسان ، جنوب البرز و ... نیز کاشته می شود.  بیشتر درختان کهنسال در ایران چنار هستند. برگ های خزان ‌کننده آن سه‌گوش و در قاعده گوه‌ای شکل و در سطح زیرین کرک‌دار می‌باشند. میوه آن نیز به طور مشخص کرکدار است. معمولا تنه‌ بدون شاخه‌ آن تا 8 متر بلندی و 1 متر قطر دارد. در کشورمان چنارهایی دیده شده که تنه‌ بدون شاخه‌ آن تا 18 متر و قطر آن نیز گاهی در تک درختان تنه کوتاه تا بیش از 4 متر می رسد.

وزن مخصوص چوب چنار 0.57 است و در مجموع می توان گفت که این درخت دارای چوبی نیمه سنگین ، نیمه سخت ، همگن ، راست تار است که از نظر بافت شبیه چوب راش می باشد. حلقه های سالانه چندان آشکار نیستند. چوب برون آن پهن و مایل به زرد ، چوب درون صورتی رنگ مایل به خاکستری و حدود آن کاملا مشخص نیست. چوب پیر آن نیز به رنگ قهوه ای براق است. 

در مقطع شعاعی ، پرمگسی های قرمز متمایل به قهوه ای یا نقره ای تولید می کند که به صورت اشکال مشخصی در مقطع مماسی پدیدار می شوند و چنانچه بر آن روغن مالیده شود زیبایی آن را دو چندان می کند.

 آدام اولئاریوس در سفرنامه خود در مورد این درخت چنین می نویسد: «این درخت در آلمان ناشناخته است، درخت چنار به بلندی و راستی سرو است، برگ های آن پهن و شبیه برگ مو است، چوب این درخت قهوه ای رنگ و تخته به دست آمده از آن زیبا و موج دار است و وقتی به آن روغن می مالند بسیار زیبا به نظر می رسد.» 

چوبی رنگ پذیر ، جلاپذیر با قابلیت چسب خوری عالی است، اما پرز دار است و نمی توان به راحتی آن را پرداخت کرد. این چوب با آن که زود خشک می شود ولی تاب بر می دارد.

این چوب نه تنها کیفیت بالایی داشته بلکه به دلیل فراوانی ، ارزان بوده و به مقدار بسیار زیادی در ایران عرضه می گردد. یکی از مناسب ترین چوب ها برای خراطی است واز آن برای زیرکار و ساخت ستون و درهای چوبی یکپارچه بخصوص درهای اماکن متبرکه از آن بسیار استفاده می شود. 
همچنین در هنرهای دیگر از جمله در معرق کاری نیز کاربرد دارد. ضمن آن که از آن برای روکش‌های نمایی بسیار زیبا و نیز ساخت پایه‌های صندلی لهستانی و... نیز استفاده می کنند

.