قلمکار زر و اکلیلی

قلمکار زر و اکلیلی یکی از انواع مختلف قلمکار است که به طور عمده در قدیم تهیه و تولید می شد اما متاسفانه به دلیل مشکل بودن عملیات تولید در حال حاضر تهیه نمی شود. 

برای تهیه آن معمولا بعد از آن که چهار رنگ اصلی یعنی مشکی ، قرمز ، نیلی و زرد را با قالب های مخصوص روی پارچه چاپ کردند و پارچه از نظر تولید کلیه مراحل را طی کرد و کامل شد ، مقداری اکلیل را با سریشم در ظرفی مخصوص که حاوی آب به مقدار لازم است ریخته و روی آتش قرار می دهند. پس از مدتی سریشم در اثر حرارت ذوب و با اکلیل مخلوط می شود ، در ظرف دیگری نیز مقداری کتیرا را با آب مخلوط کرده و حرارت می دهند تا به صورت لعاب در آید ، سپس آن را داخل تغاری ریخته و روی آن را پارچه می کشند و با گستردن پارچه قلمکار بر روی میز و قرار دادن این ظروف در کنار هم ، در طرف راست میز ، به وسیله پوچه (نوعی قلم پشمی) از محلول سریشم و اکلیل روی پارچه سطح تغار که آغشته به لعاب کتیراست می مالند و قالب مخصوص رنگ مشکی را به وسیله زدن روی این پارچه به محلول اکلیل آغشته می کنند و آن را درست روی نقش مشکی چاپ شده منتقل می کنند ؛ در این حالت نقوش مشکی تبدیل به رنگ طلایی مخصوص شده که موسوم به قلمکار اکلیلی است.

در دوران صفوی و زمانی که قلمکار در اوج شهرت بود استادان قلمکار برای لباس درباریان از روی قلمکارهای اکلیلی ، اقدام به تولید و ساخت قلمکار زر می کردند با این تفاوت که به جای استفاده از محلول سریشم و اکلیل ، از محلول طلا استفاده می کردند. برای طلاکاری قلمکار ، ته نشین طلا را با سفیده تخم مرغ ، مخلوط کرده و با قلم مو یا قالب مشکی قلمکار ، روی پارچه هایی که کلیه مراحل تولید آن به اتمام رسیده ، نقوش دلخواه را ایجاد می کردند. نقوش ایجاد شده با محلول طلا دارای درخشندگی خاصی است ولی به علت اشکال در تولید و بالا بودن هزینه ، این قبیل محصولات در گذشته همانطور که گفته شد صرفا برای درباریان و اشراف تهیه می گردید.