توقف فعالیت معدن در محوطه سنگ نگاره های راونج

فعالیت معدنی در محدوده سنگ نگاره های راونج دلیجان با حکم مراجع قضایی متوقف شد.

فعالیت معدنی ، سنگ نگاره های راونج دلیجان را تهدید می کند در صورت ادامه فعالیت این معدن سنگ ، آسیبی جدی و غیر قابل جبران به سنگ نگاره های راونج وارد خواهد شد و نسل امروز شرمنده آیندگان می شود.

روستای راونج از توابع بخش مرکزی شهرستان دلیجان است که در ضلع شمالی این شهر و شرق روستای جاسب و جنوب روستای کرمجگان قم قرار داشته و فاصله آن تا دلیجان 27 کیلومتر می باشد.

واژه «راونج» در تمام ایران منحصر به فرد بوده و در هیچ فرهنگی آورده نشده است اما علامه دهخدا واژه ریونج را در ذیل راونج آورده و به نظر می رسد واژه راونج و ریونج یکی باشد که در فرهنگ ها ریواس سنتی معرفی شده است. (در کوه های این منطقه گیاه ریواس می روید و هرساله به همت اهالی روستا جشنواره ریواس در روز جمعه دوم اردیبهشت در این روستا برگزار می شود.)

اما دهیار راونج در خصوص وجه تسمیه این روستا نظر دیگری دارد. او در این باره گفته است : براساس روایت گذشتگان و بزرگان روستا در این منطقه معادن غنی آهن ، مس و سرب وجود داشته و گبرها در این منطقه سکنی گزیده بودند که موید وجود قبرستان های قدیمی متعدد بوده و با توجه به قدمت پنج هزار ساله به راه گنج معروف بوده و به مرور زمان این اسم به راونج تغییر یافته است.

آثار باستانی زیادی در این روستا موجود است از جمله در بالای کوه سردیان سنگ نگاره هایی متعلق به هزاره های گذشته وجود دارد همچنین قلعه دزدک و غارهای پنجگانه شدادی با قدمتی در حدود 2500 تا سه هزار سال در این دره زیبا وجود داشته که این غارها حاوی کانی های فلزی مانند سرب، روی، آهن و نقره بوده و در قدیم به عنوان معدن مورد بهره برداری قرار می گرفته است. در تحقیقات به عمل آمده مورخان و باستان شناسان جهت استحکام ستون های معبد آناهیتا واقع در خورهه از مخلوط قلع ، سرب و روی معادن راونج به نام ازریر استفاده شده است.

در منطقه آقا شاه بلبل در غرب شهرستان دلیجان و در حاشیه دریاچه سد پانزده خرداد ، سنگ نگاره هایی با قدمت بالای پنج هزار سال وجود دارد که به لطف بی تفاوتی مسئولین در معرض نابودی کامل قرار گرفته است. شورای اسلامی شهر دلیجان در سال 93 دغدغه خود را نسبت به تخریب این میراث ارزشمند و پیشنهادات در خصوص صیانت و حفظ آن را به سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری استان اعلام نموده است.سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری استان نیز هشدارهای قانونی لازم مبنی بر غیر قانونی بودن استخراج معدن در محدوده تاریخی آقا شاه بلبل دلیجان را بصورت رسمی به سازمان صنعت ، معدن و تجارت استان مرکزی ابلاغ و تاکید کرده است هر گونه صدور مجوز  فعالیت اکتشاف و استخراج سنگ در محدوده قانونی آقا شاه بلبل غیر قانونی بوده و پیگرد قانونی و قضایی از طریق مراجع ذیصلاح خواهد داشت.

متاسفانه علیرغم گذشت  پیگیری های قانونی مذکور نه تنها صدور مجوز استخراج سنگ معدن در این محدوده متوقف نشد بلکه شاهد صدور مجوز غیر قانونی استخراج سنگ و تسریع در تخریب گسترده این میراث فرهنگی ارزشمند بوده ایم . مدیرکل میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی در رابطه با مجوز این معدن گفت : «طبق شنیده‌ها این مجوز 10 سال پیش به دلیل استخراج سنگ شفق صادر شده است، اما امروز باید اعتراض کرد که به چه قیمتی به تاریخ نیاکانمان چوب حراج بزنیم و چگونه می خواهیم پاسخ آیندگان را بدهیم؟ اگر چنین اقداماتی در روزگار ما رخ دهد و روند آن متوقف نشود قطع به یقین شرمنده آیندگان خواهیم بود. به هیچ عنوان راضی به ادامه فعالیت این معدن نخواهیم شد و اعلام می کنیم همانطور که پرونده ثبت ملی این سنگ نگاره ها را در دست داشته ایم و مقدمات آن را فراهم کرده ایم ، روند ثبت را با شتابی بیشتر و به صورت فوق العاده در دستور کار قرار می دهیم تا این قبیل اقدامات با برخوردهای شدید قانونی مواجه شود.»

در نهایت در راستای فعالیت معدن و اعتراض شورای روستای راونج و در ادامه میراث فرهنگی استان مرکزی ، تیم کارشناسی به منطقه اعزام شد و طی گزارشی مبسوط شرایط را به دادستان اطلاع داد و ایشان نیز در اسرع وقت دستور توقف فعالیت این معدن را در تاریخ 23 مهرماه سال 97 صادر کرد.

ادامه فعالیت این معدن یک آسیب ملی را در پیش خواهد داشت ، چرا که مجموعه سنگ نگاره های این منطقه بسیار متنوع ، پراکنده و به لحاظ تاریخی بسیار منحصر بفرد است و شاید دیگر نمونه‌ای از آنها وجود نداشته باشد.

جای بسی تاسف است که هنوز نتوانسته ایم ارزش میراث تاریخی مان را درک کنیم و تصور اشتباهمان این است که استخراج سنگ معدن به دلیل تولید ثروت و اشتغال زایی بر حفظ و صیانت میراث فرهنگی ارجحیت دارد.

منبع : ایسنا ، افکار نیوز ، خبرگزاری فارس