قدیمی ترین کاشی چینی در کجای ایران است

در نشست بررسی آثار باستانی راه ابریشم مطرح شد

وجود قدیمی ترین کاشی چینی در ایران، نقاشی های دیواری سیم سیم، معماری غار بودایی و واکاوی خاکسپاری یا سوزاندن اموات در جاده ابریشم در نشست تخصصی سومین کنفرانس بین المللی باستان شناسی و حفاظت در امتداد راه ابریشم مورد بررسی قرار گرفت.

یوسن یو (Yusen Yu) - پژوهشگر در این نشست با موضوع «چینی خانا - نمایش کاشی کاری چینی در ایران و آسیای مرکزی» به ایراد سخنرانی پرداخت، گفت: چینی خانا یا کاشیکاری یک الگو و شکلی از معماری فارسی بود که اشیاء کاشیکاری شده یا پورسیلینی را نشان می داد. وی با بیان این نکته که بسیاری از چینی خاناها در اصل از چین صادر می شدند، گفت: اولین دوره و تاریخچه چینی خانا یا کاشیکاری به اولوق بگ، حاکم قبایل تیموری در سمرقند بر می گردد که برای وی ساخته شد؛ بعد از آن نیز کاشی های چینی مشابهی در شهر هرات و احتمالا صفوی اصفهان در دوران تیمور یافت شده است.

قدیمی ترین چینی خانا یا کاشیکاری به جای مانده ایران بخشی از زیارتگاه شیخ صفی الدین اردبیلی در شهر اردبیل واقع در شمال غربی ایران است که مجموعه ای بی نظیر از کاشی کاری چینی را در زمان شاه عباس نشان می دهد.

گرچه در دنیای اسلام علاقه به مجموعه کاشیکاری های چینی بیشتر شد، اما اشکال معماری و نحوه نمایش آن نادیده گرفته شده است. نقاشی های دیواری آسیای مرکزی سیم سیم در ادامه برگیت آنجلیکا اشمیت (Birgit Angelika Schmidt) درباره «نقاشی های دیواری آسیای مرکزی سیم سیم، تاریخچه حفاظت در تقاطع بین سایت های باستان شناسی و موزه معاصر» به ایراد سخنرانی پرداخت.

نقشه فرضی راه ابریشم ، بر اساس اشیاء و آثار باستانی کشف شده

این پژوهشگر آلمانی گفت: در آسیای میانه امروزه معماری غار بودایی، هنوز هم از صخره های سنگی حکاکی شده وجود داشته و چشمگیر است. پادشاهی پیشین کچا در جاده ابریشم شمالی در منطقه خودمختار شیانگ جین اوغور، (جمهوری خلق چین) بین قرن دوم پیش از میلاد و قرن 11 بعد از میلاد مسیح به عنوان یک مرکز تجاری مهم بوده است. این ترکیب های برجسته معماری و چشمگیر مذهبی، تا حدودی با نقاشیهای دیواری باشکوه تزئین شده و تاثیرات مختلف فرهنگی و فرامنطقه ای در طول جاده های ابریشم باستانی و آیین های رایج بودایی در آن منطقه را شاهد بوده است. در سفرهای هیات باستان شناسی در پایان قرن نوزدهم، بسیاری از نقاشی های دیواری بودایی از محل خود جدا شده و امروزه در موزه های مختلف سراسر جهان پخش می باشند.

وجود یکی از بزرگترین مجموعه های مرکب از قطعات و مصنوعات نقاشی دیواری راه ابریشم در موزه Asiatische Kunst برلین

این پروژه با هدف و بینش نگهداری و نیز انجام اقدامات حفاظتی برای تعدادی از قطعات انتخابی از کوچکترین مجموعه غار بودایی سیم سیم در برلین انجام می گیرد. این اقدام همراه با استفاده از روش های تجسم گرایانه نتایج تحقیقات صورت پذیرفته است، به طوری که می توان به بازدیدکنندگان موزه اینگونه نشان داد که نقاشی های دیواری به نمایش گذاشته شده، نمایانگر حد واسط دوران تاریخی محوطه های باستان شناسی آسیای میانه و قطعات گردآوری شده در برلین است.

نگاهی به مراسم به خاکسپاری یا سوزاندن اموات در جاده ابریشم

همچنین مارتین استکا (Martin Steskal) ، سخنران دیگر این نشست بود که با عنوان «مراسم به خاک سپاری و یا سوزاندن اموات در مناطق غربی جاده ابریشم. چرا و چگونه؟» به ایراد سخنرانی پرداخت. این پژوهشگر اتریشی با بیان این نکته که مراسم خاکسپاری یک روش ترجیحی برای تعیین عضویت در یک گروه با ارزش های مشترک آنان است. یکی از مهمترین تصمیمات آشکار و مهم که باید در یک مقطع خاص اتخاذ شده باشد آن است که آیا بدن مرده را باید به خاک سپرد و دفن کرد و یا آن را سوزاند. طریقه به خاک سپردن بخش مهمی از مراسم تشییع جنازه بوده و هنوز هم است. تغییر مراسم های آیینی مربوط به فوت در طی دوره های مختلف زمانی و در گذر قرن ها، ریشه و توسعه این آیین ها را به یک مسئله جنجالی تبدیل می کرد.

وی در توضیح شواهد به خاک سپاری و یا سوزاندن اموات در مناطق غربی جاده ابریشم با تمرکز به شهر یونانی و رومی ایفسوس پرداخت و این پرسش را مطرح کرد که آیا به خاک سپردن و سوزاندن اموات به عنوان یک پدیده یا رخدادی مغایر و به لحاظ تاریخی تعریف شده یا به عنوان رویدادی که در کنار هم اقدام می گرفته است، دیده می شود؟ همچنین دلایل انتخاب یک یا گزینه دیگر چیست و این گزینه ها چگونه انجام می شد؟

منبع: تسنیم