آرت نوو

آرت نوو (Art Nouveau) : هنر نو

آرت نوو یا هنر نو نهضتی بسیار زودگذر ، اما فراگیر در هنر اروپای قرن نوزدهم م. و هنر نوین به شمار می آید. این نهضت که در آغاز جنبۀ تزئینی داشت، بیشترین جلوه و نمود خود را در معماری و هنرهای تزئینی همچون مبلمان ، جواهرات ، طراحی کتاب ، طراحی منسوجات و تصویرگری نشان داد و تجارب بسیار موفقی کسب کرد.

پارچه کوسن به سبک آرت نوو

کازامیلا ، اثر : آنتونی گائودی ، 10-1905 م. ، آرت نوو در معماری

هنر نو نامی فراگیر در تمامی کشورها نبود و در کشورهای گوناگون به آن نام های متفاوتی اطلاق می گردید. در بلژیک و فرانسه با همان نام آرت نوو (Art Nouveau) گفته می شد که در زبان منتقدان به «سبک وارفته» و «بی شرافت» مشهور گردید. در انگلستان به آن هنر تزئینی (Decorative Art) و در آلمان به آن یوگند اشتایل ( Jugend steile) یا سبک جوان می گفتند. این نام از مجله آلمانی یوگند گرفته شده بود و منتقدان برلینی در سال 1900 میلادی این اصطلاح را وضع نمودند تا به تمسخر آثار بعضی از سنت شکنان بپردازند. در ایتالیا به آن استیل لیبرتی (Liberty style) می گفتند که نام آن برگرفته از استودیو طراحی لیبرتی در انگلستان بود که در ایتالیا شعبه ای برای عرضه محصولات خود داشت. البته به تمسخر به آن «سبک وارفته نو» نیز می گفتند. این نهضت هنری به سرعت حیطه نفوذ خود را گسترش داد و تاثیراتی بر هنر اسپانیا گذاشت. از سویی دیگر به مجارستان و فنلاند نیز راه پیدا کرد و با فرهنگ عامه درآمیخت.
ناگفته نماند که منشأ این اصطلاح به نام فروشگاهی مربوط می شود که درسال 1895 میلادی توسط زیگفرید (معروف به ساموئل) بینگ در پاریس افتتاح شد.
سبکی تزئینی است که در بیشتر کشورهای اروپای غربی و آمریکا از حدود 1890 میلادی تا جنگ جهانی اول شکوفا شد و یک تلاش آگاهانه برای خلق سبکی جدید در برابر تاریخ گرایی آکادمیک در بیشتر هنر قرن 19 میلادی بود. شاخص ترین موضوع انتخابی در این سبک استفاده از خطوط نامتقارن موجی شکل به تقلید از نقوش پرپیچ و تاب گیاهی و پیچک وار بر اساس شکل گیاهان بود.
در واقع سبک آرت نوو احیاگر سبک تزئینی رمانتیک باروک است که هدف آن نمایش ارزش های تزئینی خطوط منحنی می باشد.
با شکل گیری این نهضت در درجه اول ، بارز ترین تجلی یک هنر تزئینی در هنرهای کاربردی ، تزئین و تصویرسازی پدید آمد ، اما تاثیر آن همچنین می تواند در کار بسیاری از نقاشان و مجسمه سازان دیده شود. اگرچه ، ریشه های این سبک در بریتانیا بود ، در این سبک جنبش هنر و صنایع دستی یک سنت با جوش و خروش در هنرهای کاربردی پایه گذاری گردید و در قاره اروپا ، خصوصا لندن ، پخش شد. این سبک در حقیقت بین المللی بود. از اصیل ترین مروجان آن می توان از بردسلی در بریتانیا تا موشا اهل چک که شاخص ترین کارش را در پاریس انجام داد و تیفانی در آمریکا نام برد.

گیسموندا (Gismonda) ، اثر آلفونس موشا ، 1894 م. ، آرت نوو

نهضت آرت نوو در نقاشی ، تاکید بر ترکیب ، اصول تصور همراه با آرایش و تزئین پدید آمد. هنرمندان با استفاده از طرح های خاص تزئیناتی ، حرکات موزون و پر پیچ و تاب و نقوش اسلیمی و موسیقی ترکیباتی بدیع ایجاد کردند و به نرمی و لطافت سطوح نقاشی را پر کردند. در این باره تاثیرات متقابل خطوط  را به نمایش گذاشتند و با شکل آفرینی نقاشی کردند و به طور خاصی از رنگ های روشن استفاده کرده و با تاکید بر رنگ های همانند جلوه های جواهرات درخشنده علاقه نشان دادند.
رنگ موثر آبی است که بیانگر نمادی از رویا ، پری و جلوه های داستانی و حس مالیخولیایی بود. موضوعات اصلی سبک تزئنی قرن نوزدهم در برگیرنده کودکی و جوانی ، ازدواج و حس مادری ، شعر و موسیقی و عشق و زیبایی بود.
برجسته ترین جلوه های نقاشی در استفاده از زیورهای گلدار بود که در ابتدا از طبیعت الهام گرفته سپس به حالت سبک گرایانه و خالص گسترش می یافت و در انتها به یک سبک تزئینی تجریدی و انتزاعی تبدیل می گردید. این پیشرفت و جریان سبک جوانی با استفاده از انتزاع گرایی خالص توسط کاندینسکی رهبری می شد و در آلمان نیز گسترش یافت. تغییر و جریان سبک جوانی با استفاده از خطوط مستقیم ، که در نهایتدر وین توسط سبک تزئینی وینی در هنر و معماری بروز کرد.
نقاشان وین به طور جداگانه ای نقاشی کردند و از آن در ترکیبات ساختمان به عنوان یک شیوه مهم در تزئیناتتمام بنا یا سردرهای ورودی و یا کناره ها که جنبه القای پیام احساساتی هنرمند بوده ، استفاده کردند.
این تصویر به وسیله تاکید قوی بر عناصر تزئینی توصیف و تجسم یافته است. این نمونه از سبک جوانی وینی با موضوعات یک زوج در آغوش گرفته شده ، اهمیت آن کم گردیده و با سطوح رنگی وسیع با چرخش رنگ ها و اشکال گال مانند و انتزاعی بیان شده و اهمیت یافته است. با وجود زمینه پوشیده شده از طرح های طبیعی پیچک ها شکل مردانه آن به صورت خرقه ای تزئینی گیاهی به نمایش در آمده است.
شکل های مستطیلی و جدی با نگرش عدم عینیت خیلی زودتر از گرایش انتزاع گرایی پیش بینی شده است.

اتمام ، اثر : گوستاو کلمیت ، 11-1905 م. ، تمپرا، آبرنگ، مداد رنگی، طلاو نقره روی کاغذ بسته بندی ، بخشی از حاشیه تزئینی در کاخ استوکلت بروکسل