چوب عناب

چوب عناب

عناب درختچه‌ای خزان‌پذیر و متوسط است که ارتفاع آن بین 5 تا 10 متر می رسد. برگ‌های آن بیضی شکل و کشیده ، بدون کرک و براق است و حاشیه‌هایش دندانه‌دار می‌باشد. میوه آن نیز دارای خواص دارویی بسیار زیادی می‌باشد.

در کتب مختلف فارسی و طب سنتی از عناب با نام های تبرخون ، شیلانه ، سیلانه ، شیلانک و در گیلان ( اون ‏ناف دار) ، آلمه آغاجی ، عناب آغاجی ، سیب کوهی ، سنجد جیلان یاد شده است.

درخت عناب بومی مناطق گرمسیر بوده و چنین تصور می‌شود که خاستگاه طبیعی آن باید در آسیای جنوبی مابین لبنان ، شمال هندوستان ، شبه جزیره کره و جنوب و مرکز چین بوده باشد. این درخت دارای گونه های متعددی است که در ایران ، در نواحی مرتفع شمال و شمال غربی کشور همچنین در مناطقی از خراسان به ویژه بیرجند و تربت حیدریه ، استان های فارس ، اصفهان ، قم ، چهارمحال و بختیاری و نواحی جنوب شرقی نیز یافت می شود.

عناب ، دارای چوبی نسبتا سخت بوده و الیاف آن موازی و یکنواخت است. چوب برون آن به رنگ زرد روشن تا قهوه ای روشن و چوب درون آن قهوه ای تیره است. عناب محلی نسبت به عناب های معمولی دارای قرمزی کمتری بوده و روشن تر است و دارای حاشیه های زرد بسیار خوش رنگی می باشد.
لازم به ذکر است که چوب درخت عناب بسته به محل رویش ، بافت و رنگ متفاوتی دارد. هرچه رنگ درون آن تیره و یکنواخت تر باشد ، چوب از سختی و فشردگی بیشتری برخوردار خواهد بود و در نتیجه کار با ابزار بر روی آن نیز سخت تر است. 

سختی ، استحکام و ابزار خوری سخت این چوب موجب شده که از آن در ساخت و تزیین آثار ظریفی چون عصا ، مهره شطرنج ، چوب سیگار ، رحل ، صندوقچه و بسیاری از آثار ظریف دیگر استفاده شود. 

این چوب از تراکم و چگالی بسیار بالایی برخوردار است، به همین سبب به سختی شکاف بر می دارد از آن برای کارهای خراطی ، منبت کاری ، مشبک منبت ، معرق کاری و... بسیار استفاده می شود.

لاک پذیری، چسب خوری و پرداخت کاری عالی از دیگر خصوصیات بارز این چوب است.