گونیا

گونیا

نام «گونیا» واژه ای یونانی به معنی زاویه می‌ باشد. ابزاری است به شکل مثلث که از آن برای رسم زاویه قائمه و کشیدن خطی عمود بر خط دیگر یا خطی موازی با خط دیگر استفاده می‌کنند. جنس آن می تواند از فلز، پلاستیک یا چوب باشد.
اگر زبانه گونیا مدرج باشد علاوه بر نشان دادن گونیایی بودن کار و خط‌ کشی، برای اندازه ‌گیری نیز می‌توان از آن استفاده کرد.

گونیا در انواع مختلفی ساخته می شود که برخی از آن ها عبارتند از :

• گونیای 90 درجه

از دو بازوی کوچک و بزرگ با قطرهای نامساوی تشکیل شده و برای خط کشی و گونیا کردن کار و همچنین امتحان قائمه بودن زوایا و همواری سطوح مورد استفاده قرار می گیرد. به بازوی بلند آن «زبان» و به بازوی کوتاه آن «دسته‌» گفته می شود. 
برای استفاده‌ بهتر از گونیا، باید هر چند ماه یکبار، دقیق بودن آن از نظر زاویه قائمه مورد آزمایش قرار گیرد و اطمینان حاصل شود که زاویه‌ آن تغییری نکرده است. برای این منظور باید دسته‌ آن را یک بار از سمت چپ و یک بار از سمت راست به قسمت نر تخته ای که کاملا مستقیم رنده شده چسباند و روی سطح تخته خط کشید، چنانچه دو خط بر یکدیگر منطبق شوند، گونیا دقیق است ولی اگر اختلاف پیدا کنند، مشخص می گردد که گونیا دقت خود را از دست داده و باید اصلاح شود. باید توجه داشت که خود تخته باید کاملا دارای یک پهنا باشد و دو لبه‌ آن دو خط موازی را تشکیل دهد.

• گونیای فارسی

برای اندازه گیری زوایای 45 درجه مورد استفاده قرار می گیرد و همانند گونیای 90 درجه باید هر چند وقت یک بار مورد آزمایش قرار گیرد. برای این منظور باید تخته‌ چوبی را که کاملا رنده شده و طرفین آن تشکیل یک خط موازی می دهد را انتخاب کرده و دسته‌ گونیا را بر یکی از زوایای آن قرار دهند و خط بکشند. سپس گونیا را بر زاویه‌ متقابل قرار داده و این عمل را تکرار می کنند، چنانچه خطوط در یک راستا قرار گرفته و تشکیل یک خط مستقیم را داد گونیا سالم است، در غیر این صورت دقت خود را از دست داده است.

• گونیای بازشو

از این گونیا برای تعیین و امتحان زوایای مختلف و نامشخص استفاده می شود، دارای زبانه ای متحرک و مدرج است که توسط یک پیچ و یک مهره خروسک به دسته متصل شده و با شل و سفت کردن مهره‌ خروسک می توان آن را به اندازه دلخواه باز و بسته کرد. در سطح بعضی از انواع گونیای بازشو شکافی وجود دارد که باعث عقب و جلو رفتن زبانه در دسته می شود.