وزن مخصوص

وزن مخصوص (Specific Gravity)

به وزن جسم در مقایسه با وزن آبِ هم حجم آن  ، «وزن مخصوص» می گویند. به عبارتی مشخص می شود که یک کانی چند برابر از جرم آب هم حجم خود سنگین تر است. به عنوان مثال کانی جواهری که وزن مخصوص آن 2.6 است ، 2.6 برابر سنگین تر از وزن آب هم حجم خود است.

وزن مخصوص کانی های جواهر بین 1 تا 7 است. به عنوان مثال وزن مخصوص کهربا 1.1 ، کوارتز  2.6 و کاسیتریت 7 می باشد.

وزن مخصوص کانی ها به عوامل مختلفی بستگی دارد ؛ از جمله : نوع اتم های ترکیب دهنده کانی و نحوه قرار گرفتن و فشردگی این اتم ها در ساختار کریستالوگرافی آن.

در کانی شناسی برای تعیین وزن مخصوص کانی های جواهر به نسبت کوچک دو روش به کار برده می شود :

•  ترازوی هیدروستاتیک که روشی وقت گیر و ارزان است. برای اندازه گیری وزن کانی یا نگین جواهر آن را به طور معمولی اندازه گرفته و سپس آن را داخل آب وزن می کنیم. اختلاف بین این دو اندازه برابر است با وزن آب هم حجم کانی. برای اندازه گیری دقیق تر در لابراتوارهای جواهرشناسی از ترازوی های الکترونیکی استفاده می شود.
• استفاده از مایعات سنگین که روشی تا حدودی مشکل و گران قیمت است اما در مدت زمانی کوتاه نتیجه خوبی دارد. به این ترتیب که کانی را در مایع قرار داده و مایع را به تدریج رقیق می کنند. در این حالت وزن مخصوص مایع با کانی مورد نظر برابر است و چنانچه چگالی جدید مایع مشخص شود وزن مخصوص قطعه نیز بدست می آید.

یکی از مایعات رایج سنگین مایع تولت (Thoulet) می باشد که ترکیبی است از یدید پتاسیم و جیوه با وزن مخصوص 3.2 گرم بر سانتیمتر مکعب که برای اندازه گیری وزن مخصوص اکثر کانی های جواهر بسیار مناسب می باشد.
تعیین وزن مایعات سنگین با ترازوی وستفال (Westphal) انجام می پذیرد.

با تعیین و تقسیم وزن بر حجم کانی می توان وزن مخصوص را محاسبه کرد.