پاپ آرت

پاپ آرت (Pop art) : هنر مردمی یا هنر همگانی

Pop art مخفف Popular art به معنای هنر مردمی یا هنر عامه است. این اصطلاح را منتقدی انگلیسی به نام لارنس الووی برای توصیف جنبشی هنری که در سال 1955 میلادی همزمان در آمریکا و انگلستان شروع شد ابداع کرد. سال های 65-1960 میلادی سال های اوج این جنبش هنری به شمار می رود.
این هنر بر مفهوم مصرف گرایی و فرهنگ عامه مبتنی است و منعکس کننده شیوه ای از زندگی می باشد که پس از جنگ با اقتصادی موفق  با کالاهای ارزان و قابل دسترس در همه جا با کتاب های خنده آور ، بسته بندی ، سینما ، تلویزیون و آگهی های تبلیغاتی پدید آمد. 
فکر و ایده این جنبش هنری در از بین بردن اختلاف میان زندگی مادی کنونی با هنر است و می توان گفت تا حدی یک عکس العمل اغراق آمیز به هنر اکسپرسیونیسم انتزاعی است زیرا هنرمندان بار دیگر به سراغ تصاویر فیگوراتیو و اندام وار رفتند و از روش های ترسیم خطوط کناری و به ظاهر عکاسانه استفاده کردند. همچنین آن ها تمایل به جدا کردن رنگ های روشن داشتند زیرا که مخاطبانشان علاقمند به تبلیغات سینمایی و مجلات پرجلای تبلیغاتی بودند.
هارولد روزنبرگ که از مدافعان برجسته اکسپرسیونیسم انتزاعی بود در مورد این جنبش هنری چنین گفته است : «مطمئنا هنر پاپ اعتبار خود را در مقام یک جنبش هنری از طریق تعداد بی شمار طرفدارانش ، نیروی تصویری عظیمش و بلاخره گفتمان فراگرایش به دست آورد. اما بر خلاف اکسپرسیونیسم انتزاعی که قدرت شگرفی برای بقا و مطرح ماندن داشت. پاپ از چنین نیرویی برخوردار نبود. در مجموع سطحی گرایی مفرطی که این هنر در ذات خود داشت. در کنار امکان بهره گیری از پهنه وسیعی از موضوعات (از دستمال گرفته تا ورق های بازی) کیفیتی منحصر به فرد به این جنبش هنری داده که گستره نفوذ آن هر روز وسیع تر می گردد. با این حال اکسپرسیونیسم انتزاعی  هنوز در کیفیت ، اهمیت و ظرفیت برای خلق آثار جدید بر هنر پاپ ، برتری دارد. لذا با ملاحظه آثار هنرمندان جوان آن ، در قیاس با هنرمندان نسل اول ، همچنان می توان نوآوری های تازه را از آن انتظار داشت.»
همیلتون در پاپ آرت ، آن را هنری عامه پسند ، زودگذر ، قابل گسترش ، کم هزینه ، تولید انبوه ، جوان ، زیرک ، فریبنده ، شهوتناک ، پرشور ، افسونگر و پر سر و صدا توصیف کرده است.
آثار چاسپر جانز و رابرت روزنبرگ الهام بخش آثار هنرمندان پاپ آرت بوده و طیف جدیدی از موضوعات را در اختیار هنرمندان قرار داده است. آثار نقاشی جانز از پرچم ، آویز ، اعداد و تندیس هایی او از بطری های آبجو ، حباب لامپ و چراغ های چشمک زن تشکیل می شد و آثار ترکیبی و کلاژ روزنبرگ از بطری های کوکاکولا، نان های توپر و تصاویر روزنامه ها و مجلات ساخته شده بود. هنرمندان پاپ از موضوعات و درونمایه های مشابهی از آن ها استفاده کرده و روش های تجاری را به خدمت گرفتند. این هنرمندان معمولا از روش تکه چسبانی و روش چاپ سیلک اسکرین در آثار خود استفاده می کردند.
از نمونه کارهای این سبک  می توان به آثار سیلک اسکرین «اندی وارهول» برای قوطی کنسروِ سوپ ، صندلی الکتریکی ، چهره مرلین مونرو و گل ها و نقاشی های کمیک استریپ رُوی لیکتنشتین بود. عمده ترین مجسمه ساز این سبک هنری «کلاوس اولدنبرگ» بود که موضوع آثارش بستنی قیفی و ساندویچ همبرگر بوده است.
از هنرمندان بنام پاپ آرت در انگلستان پیتر بلیک ، ریچارد همیلتون ، هاکنی ، جونز ، پائولوتسی ، فیلیپس و در آمریکا کین هولز ، دین ، لیختنشتاین ، اولدنبرگ ، روزن کوئیست ، وارهول ، وسلمان می باشند.

نقاشی روی پاکت چای ، دیوید هاکنی ، رنگ روغن روی بوم ، 76 × 198 سانتی متر  ، 1961 م. ، مجموعه خصوصی

نا امید ، روی لیختنشتاین ، رنگ روغن روی بوم ، 112 × 112 سانتی متر ، مجموعه خانم و آقای سونابند ، پاریس

اما مشهورترین و جنجالی ترین هنرمند پاپ ، اندی وارهول است که تجربیات هنری اش بسیار فراتر از مرزهای رایج و متعارف هنر نقاشی است. در حقیقت وارهول در آثار خود در پی بی احساس کردن واکنش بیننده در برابر آنچه که در روبروی خود می بیند است. بسیاری از آثار او نوعی معانی ناگوار را تداعی می کنند نام برخی از این آثار عبارتند از : مردی در حال خودکشی ، خانم کِنِدی بعد از ترور همسرش ، مرلین مونرو بعد از خودکشی اش ، صندلی الکتریکی ، شورش های نژادی ، تصاوف رانندگی و موضوعاتی از این قبیل. در حقیقت تابلوهای وارهول حالکی از خودپرستی اوست.
فرانک اوهارا (شاعر و منتقد هنری) هنر پاپ را نوعی دست انداختن بیننده و یک تلاش برای تحمیق او می داند. وارهول این عمل را به افراطی ترین شکل ممکن انجام می داد و آثارش در حقیقت نوعی تحقیر کردن جنبه های خصوصی افراد و مظاهر اشرافی بود.

خودکشی (مرد ارغوانی در حال پریدن) ، اندی وارهول ، اکریلیک و چاپ سیلک روی بوم ، 203 × 230 سانتی متر ، موزه هنرهای معاصر تهران

بطری های سبز رنگ کوکاکولا ، اندی وارهول ، رنگ روغن روی بوم ، 145 ×210 سانتی متر ، 1962 میلادی ، محل نگهداری : مجموعه موزه هنرآمریکایی ویتنی ، نیویورک

اما هنر پاپ صرفا مختص به تقاشی نبوده و دامنه وسیعی از فعالیت های مختلف هنری را شامل می شد که وجه مشترک همه این فعالیت ها ، تکیه بر تصاویر رسانه های گروهی و فرایندهای آن ها بود. پاپ با موسیقی پاپ نیز خویشاوندی ضمنی داشت ؛ به ویژه با جهان نوین آواز خوانان و گروه های موسیقیایی که موفقیت های جهانی آن ها از پدیده های دهه 1960 به شمار می آمد.