ابری سازی

ابری سازی

یکی از شیوه های تزیین صفحات نسخه های خطی است که در اواخر قرن نهم هجری توسط نقاش ایرانی به نام مولانا میر محمد طاهر ابداع گردیده است. در این روش سطح کاغذ را با رنگ های گوناگون پوشانده و با آن ها نقوش درهم و مبهمی ایجاد می کنند.
روش کار چنین است که ابتدا با یک لعاب چسبنده سطح کاغذ را می پوشانند. سپس قطره های رنگ را بر آن پاشیده و با کمک سوزن های خاص و قلم موهای تک مو ، قطرات رنگ را بر روی لعاب  با نظم خاصی حرکت می دهند تا بصورت دلخواه در آید.

شیوه های زر افشان و ابری سازی برای ورق های کتاب ، حواشی کتاب های خطی نفیس ، مرقعات ، متن قطعات خط و نقاشی روی جلد ، آستر بدرقه کتاب زمینه قلمدان و جعبه های روغنی به کار می رفته است.

کتاب منطق الطیر ، ابری سازی و زر افشان در کنار هم و با هم

ابری سازی در مدل های متنوعی اجرا می شود :

ابری آهار : ابری سازی با روش استفاده از آهار 

ابری آبی : نوعی ابری سازی با روش رو آبی که آن را نقش بر آب هم گفته اند.

ابری زر افشان : ابری سازی با افشان زر .

ابری زرین : ابری سازی با استفاده از طلای حل کرده

ابری نقش دار : نوعی ابری سازی توام با شکل سازی و نقش اندازی 

ابری شانه ای : نوعی ابری سازی آهاری که پس از رنگ ریزی از شانه برای ایجاد نقش استفاده می شود.

ابری افشان : نوعی ابری سازی آهاری توام با رنگ افشانی است.

ابری طوماری : نوعی ابره سازی توام با اسلیمی

ابره سازی

ابره نقش طراحی شده ملهم از ابر است که به آن «ابرک» هم گفته می شود. ابره سازی یکی از اصول نقش اندازی در کتاب آرایی است و منظور از آن ، ایجاد نقش و نگار حاصل از تصویر ابر با مفاهیم و ساختارهای اساطیری است که در دوره تیموریان تحت تاثیر ابر چینی حاصل شده است.
بسیاری از ایران شناسان و شرق شناسان دو واژه ابری سازی و ابره سازی را یکی دانسته اند که متاسفانه این اشتباه در بسیاری از منابع آورده شده است.