اسپرک

اسپرک

گیاهی است با برگ های دراز و باریک و گل های زرد خوشه ای که از آن رنگ زرد بدست می آید و یکی از قدیمی ترین گیاهانی است که از آن در رنگرزی استفاده می شود. مصرف آن در ایران نزدیک به 5000 سال سابقه دارد و در اغلب نقاط كشور به ویژه خراسان ، کرمان ، يزد ، دامنه های البرز ، منجیل و شیراز به صورت خودرو می روید. از گل ، برگ و ساقه آن ماده زرد رنگ بیشتری بدست می آید. ماده رنگی اسپرک را كارتامین می باشد.
آن را برداغ ، اسفرک ، زریر و اكلیل الملک و کاوشک نیز می نامند.

برای بدست آوردن رنگ های گوناگون ، از دندانه های مختلفی استفاده می کنند ، به عنوان مثال :

• زاج سفید : برای به دست آوردن زرد لیمویی 
• كروم : برای استحصال رنگ زرد طلایی
• زاج و قلع : برای به دست آوردن نارنجی
• سولفات فرو : برای رنگ خاكستری.

تهیه رنگ از اسپرک 

ابتدا آن را در آب سرد حرارت داده و بدون آن كه آب بجوشد آن را برای مدتی لازم گرم نگه می دارند بدین ترتیب ماده رنگی از گیاه خارج می شود. پس از آن كه رنگ دلخواه به دست آمد آب رنگ را صاف كرده و الیاف را به پاتيل یا حمام رنگ وارد می كنند.
برای رنگرزی معمولا پشم را حدود یک ساعت با محلول زاج جوشانده و پس از آن حدود 12 ساعت در آب سرد قرار می دهند. 
در رنگرزی از ترکیب اسپرک با پوست انار ، رنگ زرد نارنجی به دست می آورند. همچنین از ترکیب آن با املاح مختلف ، رنگ های زیتونی ، لیمویی ، سبز و نارنجی بدست می آید.

گیاه اسپرک