خط تحریری

خط تحریری

افسوس که شد دلبر و در دیده گریان      تحریر خیال خط او نقش بر آب است
آن چه در مدت هجر تو کشیدم هیهات   در یکی نامه محال است که تحریر کنم

این ابیات از حافظ تلویحا اشاره به خط تحریر دارد و آن خطی است که به طور سریع و برای نامه نگاری و انجام امور عادی زندگی نوشته می شود که باید خوانا ، زیبا و تقریبا ریز باشد.

این خط را نباید خطی جداگانه در نظر گرفت چرا که هر کدام از خطوط را می توان به خط تحریر نوشت اما معمولا در هر دوره ای ، از خطی که در آن دوره رواج بیشتری داشته و بتوان آن را سریع نوشت برای تحریر استفاده می شده است همانطور که امروزه نستعلیق و شکسته نستعلیق در این زمینه کاربرد دارد و در واقع در دنیای امروز می توان چنین گفت که خط تحریری همان خط نستعلیق است و همان قواعد و اصول نستعلیق با قلم نی را دارد و تنها ضخامت حروف در آن کم می شود و گاه نیز ضخامت ها یکسان هستند. به دلیل این که ضخامت ها در بیشتر نقاط یکی می شوند از پیچیدگی قواعد کم شده و بر سرعت نوشتن بیشتر می شود.

در گذشته ، خوشنویسان اصطلاح صورت تحریر پیدا کردن را برای خطی که زیبایی و خوانایی اولیه را می یافته به کار برده اند ، چنان که خوشنویس بزرگ میر علی هروی در مورد رنجی که برای تعلیم یکی از شاگردانش متحمل شده چنین گفته است :

بهر تعلیم او دلم خون شد   تا خطش یافت صورت تحریر