خوشنویسی
خط و خوشنویسی
خط یکی از نخستین و اساس ترین ابزار های ارتباطی است که انسان ها و جوامع را به هم پیوند می دهد. به واسطه خط و نوشته است که بشر توانست تاریخ ، اندیشه ، تفکر، احساس و دانش خود را ثبت کند و به دیگران انتقال دهد.
در مورد پیدایش خط عربی و ارتباط آن با سایر خطوط نظریه متعددی بیان شده است ولی همه محققان در این زمینه اتفاق نظر دارند که در حدود دو قرن پیش از ظهور دین اسلام ، مردمان نواحی شمال خاوری عربستان ( شهرهای حیره و انبار) در ساحل رود فرات خطی به کار می بردند که به نام « عربی شمالی » معروف بوده است. این خط به طور عمده و مستقیم به خط نبطی وابسته بود.
در طی دو قرن اول اسلام خطوط عربی تکوین و پیدایش یافت اما مورد توجه چندانی قرار نگرفت. مورخان از مامون خلیفه عباسی و برمکیان وزرای ایرانی به عنوان مروجین هنر خوشنویسی یاد کرده اند. در اواخر قرن سده سوم و آغاز قرن چهارم با ظهور محمد بن علی فارسی ملقب به ابن مقله (از اهالی فارس) وارد مرحله جدیدی شد که باید آن را مقدمه تکامل این دانست. بسیاری وضع اقلام سته را به او نسبت می دهند ؛ آنچه مسلم است این است که وی در تکمیل اقلام موجود کوشیده است و به بعضی از آن ها سر و صورتی داده ولی نسبت وضع تمام آن اقلام به او جایز نیست. به هر حال ابن مقله اولین کسی است که خطوط مزبور را تحت قاعده و انضباط در آورد و اصول خطوط را بر مبنای دایره و سطح پایه نهاد.
به طور کلی در دوران های مختلف شاهد تغییراتی در هنر خوشنویسی بودهایم و هم اکنون نیز شاهد نوآوری ها و ابداعاتی چه در ترکیب با سایر هنرها و چه در نحوه ارائه آن می باشیم. بهعنوان مثال میتوان از شیوه نقاشیخط یاد کرد که از دهه چهل خورشیدی رفته رفته باب شد.
- کولیس ابزار و وسایل خوشنویسی
کولیس کولیس ابزاری فلزی است که دارای یک تیغه و دو فک نوک تیز می باشد ، یکی از دو فک ثابت و دیگری روی تنه متحرک است و به فک متحرک کشویی میان خالی وصل است که روی آن درجه...
- طُره خوشنویسی
گو دلم حق وفا با خط و خالت دارد محترم دار در آن طره عنبر شکنش «حافظ» طره یکی از اصطلاحات رایج خوشنویسی می باشد. در بیشتر خطوط به خصوص در...
- قطعه نویسی خوشنویسی
قطعه نویسی قطعه در لغت به معنی پاره یا تکه ای از چیزی می باشد ؛ اما در خوشنویسی به معنی قالبی خاص است. در واقع منظور از قطعه نویسی نوشتن یک صفحه است به ترتیبی که موضوعی...
- ماهی کلک خوشنویسی
ماهی کلک چو من ماهی کلک آرم به تحریر تو از نون و القلم می پرس تفسیر «حافظ» ماهی کلک یکی از اصطلاحات خوشنویسی در مورد تراشیدن...
- رقم زدن خوشنویسی
رقم زدن گـر دیگـری به شـیوه حافـظ زدی رقـم مقبـول طبـع شاه هنــرپرور آمدی زین خوش رقم که بر گل رخسار می کشی خط بر صحیفه...
- صریر خوشنویسی
صریر درون خلوت کروبیان عالم قدس صریر کلک تو باشد سماع روحانی صریر از جمله اصطلاحات رایج در خوشنویسی است و منظور از آن صدایی است که هنگام حرکت قلم بر...
- سیاه مشق خوشنویسی
سیاه مشق به تکرار و روی هم نویسی حروف در خوشنوسی «سیاه مشق» می گویند ؛ هدف از آن ، مهارت هنرمند خوشنویس در درست نوشتن شکل صحیح حروف است و در تکرار...
- چلیپا خوشنویسی
چلیپا چلیپا نوعی ترکیب و منظم ترین فرم کلاسیک و علمی هنر است. در لغت به معنای صلیب است اما در خوشنویسی به نوشتن دو بیت شعر (گاه بیش از دو بیت) با زاویه ای 45 درجه نسبت...
- خط تحریری خوشنویسی
خط تحریری افسوس که شد دلبر و در دیده گریان تحریر خیال خط او نقش بر آب است آن چه در مدت هجر تو کشیدم هیهات در یکی نامه محال است که...
- خط شکسته نستعلیق خوشنویسی
خط شکسته نستعلیق در اواخر دوره صفویه در ایران خطی به نام شکسته نستعلیق شکل گرفت. این خط در نتیجه سرعت قلم و تند نویسی خط نستعلیق به صورت شکسته درآمد و عنوان...