صفا در قواعد خوشنویسی

صفا (شادابی)

حالتی است که طبع را شاد و چشم را روشن سازد. خط خوشنویس ، در اثر کثرت مشق و کتابت و همچنین با رعایت اصول و به کار گرفتن ترکیب به مرحله ای می رسد که چشم ، صافی و تسلط کاتب را در خط احساس می کند. صاحبنظران و خوشنویسان بر این باورند که دست یافتن بدین مرحله و مرحله نهایی آن یعنی شأن ، بدون صافی ضمیر و بدون داشتن صفات پسندیده ناممکن است. در این رابطه سلطانعلی مشهدی در رساله خود چنین نوشته است :

داند آن کس که آشنای دل است      که صفای خط از صفای دل است

در رساله منسوب به میرعماد نیز با استفاده از همین نقطه نظر به بحث در باب صفا و شأن پرداخته شده است.
آنچه مسلم است رعایت قواعد خط (اصول) و ترکیب و کرسی و نسبت ، به انضمام تسلط به نفس یعنی پاکی اعتقاد و روح ، طبعا هنر را نیز پالایش نموده و به تکامل می رساند.