تراش سنگ های جواهر و انواع آن

تراش سنگ های جواهر و انواع آن

به شخصی که عمل تراش بر روی سنگ را انجام می دهد ، « جواهر تراش » می گویند. اکثر جواهر تراشان در تراش یک نوع بخصوص از کانی های جواهر و یا یک گروه از کانی ها تخصص دارند و باید با ویژگی های فیزیکی کانی مورد نظر (مانند  پدیده چند رنگی ، کلیواژ و ...) آشنایی کامل داشته باشند.
ابتدا سنگ ها و کانی های جواهر به وسیله اره های کروی شکل که لبه برنده آن ها با پودر الماس پوشانده شده است به اندازه لازم بریده می شوند. برش نهایی بوسله چرخ تراش عمودی که قسمت تراش دهنده آن با پودر کربوراندوم پوشیده شده انجام می پذیرد.
سنگ های جواهر مات و یا سنگ های جواهری که دارای ناخالصی می باشند با چرخ تراش کربوراندوم که حفره ها و شیارهای مخصوص دارد به فرم کابوشن (گنبدی شکل) تراش داده می شوند.

عمل تراش به سه گروه تقسیم بندی می شود : تراش صفحه ای (Faceted Cut) ، تراش ساده (Plain Cut) و تراش مرکب (Mixed Cut).

• فرم تراش صفحه ای

متداول ترین روش تراش سنگ های جواهر «تراش صفحه ای» می باشد که خود به سه نوع اصلی تقسیم بندی می شوند : تراش برلیان گونه و تراش پله ای و تراش زمردگونه.

• تراش برلیان گونه : رایج ترین نوع تراش الماس و بسیاری از سنگ ها ، خصوصا سنگ های غیر رنگین است. این نوع تراش موجب حداکثر بازتاب نور شده و درخشش زیادی به سنگ می دهد. این تراش در اشکال دیگری مانند بیضوی ، گلابی ، مارکیز (دوکی) نیز انجام می شود.
• تراش پله ای : تراشی است بسیار ساده متشکل از صفحات موازی با لبه های نگین که از حلقه کمربندی به سمت بالا و پایین با شیب تندتر تراشیده می شود و قسمت پایینی نگین غالبا دارای سطوح بیشتری از قسمت بالایی است. این تراش مخصوص نگین های رنگی جواهر است و به ندرت در تراش الماس از آن استفاده می شود. این نوع تراش با طرح مربع یا مربع مستطیل خود که به موازات هم تکرار می شوند جلوه زیبایی به سنگ می دهند.
• تراش زمرد گونه : نوعی تراش پله ای است که صفحات هشت ضلعی دارد. اکثرا برای تراش زمرد از این فرم استفاده شده و به ندرت در تراش بلورهای الماس باریک و بلند مورد استفاده قرار می گیرد. اکثر سنگ های هشت وجهی خصوصا زمردها به این نحو تراش داده می شوند تا دچار لب پریدگی نگردند.
• تراش ساده

به فرم یک صفحه صاف و یا گنبدی (کابوشن) است که برای عقیق و سنگ های مات مناسب می باشد.

• تراش مرکب 

در این نوع تراش قسمت بالای نگین دارای یک صفحه بزرگ و مسطح است و قسمت پایین ، صفحات متعددی دارد که نسبت به لبه نگین دارای زوایای ثابتی هستند، یا کاملا برعکس و یا این که هر دو قسمت سنگ دارای تراش صفحه دار است.

انواع فرم ها را با تراش های گوناگون می توان بوجود آورد که در اینجا به برخی از آن ها اشاره می کنیم ؛

تراش هشت صفحه ای (Eight Cut) : شامل 8 صفحه در قسمت فوقانی و تحتانی نگین و مخصوص بلورهای بسیار کوچک الماس می باشد که تراش کامل در مورد آن ها به دلیل کاهش وزن ، مقرون به صرفه نیست. نگین هایی که در حدود 300 الی 500 عدد از آن ها یک قیراط وزن دارند بیشتر به این فرم تراشیده می شوند.

تراش رز (Rose Cut) : تراشی است بدون صفحه اصلی تاج و صفحات زیرین پاویلیون که تعداد صفحات و طرز قرار گرفتن آن ها نسبت به یکدیگر متغیر است. امروزه این تراش چندان مورد استفاده نیست چرا که به اندازه کافی جلا در نگین ایجاد نمی کند.

تراش مسطح (Table cut) : ساده ترین نوع تراش پله ای است و تنها یک صفحه بزرگ دارد و برای ساخت مهر و انگشترهای ساده برای آقایان مورد استفاده قرار می گیرد.

تراش کابوشن (Cabochon) : کابوشن در زبان فرانسه به معنی سر گرد میخ می باشد. مهم ترین نوع تراش ساده است که قسمت فوقانی آن گنبدی شکل و قسمت تحتانی آن صاف و تا حدی محدب است. از این نوع تراش برای سنگ هایی استفاده می کنند که تا حدودی و یا به طور کامل کدر می باشند. در نگین های کاملا کدر برای زیبایی بیشتر ، قسمت زیرین آن را به موازات قسمت گنبدی بالایی تو خالی و نازک می کنند.

فرم های گرد یا کروی ، لوزی شکل ، مخروطی ، ذوزنقه ای ، قلبی ، زیتونی ،سه گوشه ، چهارگوشه ، شش گوشه ، باگت (مستطیل کشیده) ، آنتیک (مربعی یا مستطیل با گوشه های حذف شده) ، پاندولی یا اشکی (گلابی شکل) ، مارکیز (دوکی شکل) ، بریولت (دارای مجموعه ای از سطوح مختلف که یکدیگر را قطع می کنند) ، تراش فرانسوی (در قسمت بالا و پایین نگین دارای صفحات مربعی و یا مثلثی است) و فرم تراش کامل برلیان از دیگر انواع فرم های تراش می باشند.

انواع فرم های تراش سنگ های جواهر