تلفن

کلمه تلفن ترکيبی از دو واژه تله (به معنای فاصله دور) و فون (به معنای صدا) می باشد. بنابراين به هر وسيله ای که توانايی انتقال صدا از نقطه ای به نقطه ای ديگر را داشته باشد «تلفن» می گويند.

در گذشته بسیار مهم بود که وسیله ای ساخته شود که توانایی انتقال صدای انسان ها را داشته باشد ؛ بنابراین نمی توان ساخت تلفن در دهه 1870 میلادی را جهش خاصی در این زمینه به شمار آورد چرا که این قدم با اختراع دستگاه تلگراف برداشته شده و در دنیای ارتباطات از راه دور تحولی چشمگیر به وجود آورده بود.

در حقیقت می توان اذعان داشت که وقتی مخترع آمریکایی « گراهام بل » درصدد بود تا دستگاه تلگراف را ارتقا بخشد توانست تلفن را نیز طراحی کند. بنابراین می توان چنین نتیجه گرفت که تلفن دستگاه ارتقا یافته تلگراف می باشد.

تلفنی که «گراهام بل» اختراع کرد

در سال 1844 م. «ساموئل مورس» نقاش و مجسمه ساز آمریکایی توانست خط تلگرافی بین واشینگتن و بالتیمور بکشد و پیامی که با آن فرستاد در این فاصله 60 کیلومتری به طور همزمان دریافت شد که به این ترتیب انقلابی در ارتباطات از راه دور در جهان به وقوع پیوست. بعد از چندی اپراتورهای تلگراف متوجه شدند که الفبای مورس بدون استفاده از نوار کاغذی و از طریق گوش قابل تشخیص است و استفاده از نوار کاغذی نیز منسوخ شد. در سال 1876 م. « الکساندر گراهام بل » ایده ساخت تلفن به ذهنش خطور کرد توانست برای اولین بار به کمک انرژی الکتریکی به انتقال صوت بپردازد. در سال 1880 م. از ترکیب فرستنده کربنی^[1] و گوشی بل ، تلفن های امروزی ساخته شد.

در سال 1890 میلادی ، آلمون براون استروجر سیستم تلفن خودکار را بنا نهاد. اولین تلفن خودکار در ایران ، در سال 1947 م. (1326 شمسی) به راه افتاد.

تلفن پایه شمعدانی که از اواخر دهه 1890 تا 1940 میلادی رایج بود

در سال 1895 م. تلفن رومیزی ساخته شد. با گسترش ارتباطات در سال 1905 م. تلفن شمعدانی به بازار عرضه شد و در سال 1929 م. با اختراع فرستنده های پیشرفته تلفن های مدرن به بازار عرضه شدند.

تلفن در ایران

حدود 10 – 12 سال بعد از اختراع آن، تلفن به ایران وارد شد. در یادداشت های ناصرالدین شاه ، در شرح وقایع جمادی الاخر سال 1302، به تلفنی اشاره می کند که ره آورد سفر فرنگ معین الملک سفیر ایران در عثمانی بوده و از آن برای برقراری تماس از شمس العماره تا باغ سپهسالار استفاده می شده است.

در سال 1265 شمسی (1886 میلادی) ، یک رشته سیم تلفن بین تهران و شاهزاده عبدالعظیم توسط «بوآتال» بلژیکی که امتیاز راه آهن ری را داشت کشیده شد. در سال 1268 شمسی برقراری ارتباط تلفنی بین دو ایستگاه ماشین دودی تهران و شهر ری صورت گرفت.

با این که تلفن نخستین بار در عصر ناصری به راه افتاد ولی اعطای نخستین امتیاز تلفن و رواج آن در عصر مظفری بود.

اولین شهرستانی که صاحب تلفن شد تبریز بود. در سال 1280 هجری شمسی ، تبریز که بنا به موقعیت مهم سیاسی و فرهنگی اش مرکز ثقل کشور بوده به همت عده ای از جمله قاسم خان والی معروف به «امیر تومان» دارای مرکز تلفن در ایران گردید. در ذیحجه 1319 ش. نخستین امتیاز تلفن در تبریز به مدت 50 سال به شرکتی واگذار شد تا برای راه اندازی تلفن به شعاع 24 کیلومتر اقدام کند.

امتیاز بعدی در سال 1320 شمسی در مشهد، بدون تعیین مدت امتیاز، به منشورالملک (احمد منشور) واگذار گردید. سومین امتیاز در گیلان به دوست محمدخان معیّرالممالک (داماد ناصرالدین شاه) اعطا شد.

سرانجام در محرّم سال 1321 شمسی ، امتیاز تلفن تمام ایران را به مدت 60 سال به دوست محمدخان معیرالممالک واگذار کردند و وی ملزم شد از تاریخ صدور فرمان تا 3 سال تلفن تهران و تا 10 سال بعد تلفن سایر شهرهای ایران را با هزینه خود راه اندازی کند.

با گسترش فناوری مخابرات در دنیا، در سال 1368 ش. استفاده از سیستم های دیجیتال، در ایران آغاز شد.

آخرین فناوری در صنعت تلفن ، تلفن همراه است که در سال 1373 شبکه آن در ایران دایر شد.

تلفن هندلی ، آنتیک

پانویس

1. فرستنده کربنی : تلفن های قدیمی دارای ذراتی از کربن به اندازه دانه های شن می باشند که دانه های کربن نام دارند. این دانه ها آزادانه در یک محفظه کوچک بین یک قطعه کربن کاسه ای شکل و قطعه کربن به بیرون جلوگیری می کند ولی به نیم کره کربنی اجازه می دهد آزادانه به داخل و خارج محفظه حرکت کند. محفظه کاسه ای در انتهای فرستنده ثابت شده است ولی کربن نیم کره ای به یک مخروط خیلی سبک از آلیاژ آلومینیوم به نام «دیافراگم» قابل انعطاف و متحرک متصل است. اتصالات الکتریکی به دو کربن جلویی و عقبی وصل شده و جریان از طریق یک کربن و از میان دانه های کربن به کربن دیگر جاری می شود.

تحقیق و گردآوری :

گروه کارشناسی ایران آنتیک

www.iranantiq.com

منابع

• دانش معلم ؛ 10 اختراع کلیدی هزاره دوم / هرب برادی / مترجم : سعید قریشی / سال 1388 / شماره 242