سکه دوزی

« سکه دوزی » از رودوزی های سنتی و زیبای مردم منطقه بلوچستان می باشد و یک حرفه برای آنان محسوب می شود. گرچه فاقد نقش و نگاره های خاص سوزن دوزی می باشد اما چون سکه ها به پارچه دوخته می شوند ، این هنر در گروه رودوزی قرار می گیرد.

سکه زینت بخش لباس محلی

لباس محلی سکه دوزی شده

سکه زینت بخش لباس محلی

تعریف

به دوختن انواع سکه ، دکمه های سفید یا رنگی ، صدف ، خرمهره ، قطعات ریز یا درشت آیینه ، پولک بر روی پارچه یا لباس سکه دوزی می گویند. این هنر زیبا در گذشته در کردستان و چهار محال بختیاری بسیار رواج داشته ولی امروزه در سیستان و بلوچستان از رونق خوبی برخوردار است.
در سکه دوزی مخصوصا در مورد آویز های تزئینی دیوار ، معمولا پارچه به اشکال هندسی خاص مانند لوزی یا مثلث بریده شده و پس از سکه دوزی ، این تکه ها را به هم وصل کرده و ابعاد بزرگتری را بوجود می آورند.

سکه دوزی بلوچی به دو دسته تقسیم می شود :

آن هایی که برای آویختن به دیوار تولید می شوند و اشکالی چون مربع ، لوزی و مثلث دارند. برای تهیه این محصول پارچه هایی را به اشکال و رنگ های مورد نظر انتخاب کرده و دکمه های صدفی بر آن می دوزند. گاهی در لابلای این دکمه ها ، آینه های کوچک و بزرگ و پولک رنگین قرار می دهند.
آن هایی که بیشتر برای پهن کردن روی بسته های رختخواب و پنهان کردن از دید دیگران تولید و استفاده می شوند. برای این کار بر روی پارچه ای پشمی یا نمد ، طرح دلخواه را با دکمه دوخته و در لابلای دکمه ها ، خرمهره و آینه های ریز و درشت قرار داده و اطراف آن ها را بخیه می پوشانند و از یک طرف تمام رویه کار را با منگوله های نخی رنگی تزئین می کنند.

سکه دوزی بلوچ

تاریخچه

سکه دوزی مانند سوزن دوزی در بلوچستان ، سابقه ای طولانی دارد و در تمام مناطق استان تولید می شود . تاریخ دقیقی از پیدایش این هنر در دسترس نیست ولی با توجه به آثار موجود در موزه های ایران و جهان ، این هنر در دوره « صفویه » به اوج کمال خود رسید. « شاردن » چنین نوشته است که زنان در دوره صفوی لباس های خود را با سکه تزئین می کردند. همچنین « کارری » در سفرنامه خود این چنین نوشته است که زنان در ایران کلاه بر سر می گذاشتند و دور کلاه زنان ثروتمند ، سکه های طلا و نقره و سنگ های قیمتی دیگری دوخته می شد ؛ مردان عمامه ای از حریر زربفت یا گل دوزی شده بر سر می گذاشته و آن را با سکه های زرین و سنگ های قیمتی تزئین می کردند.

در گذشته ، به دلیل هم مرز بودن این منطقه با هند و پاکستان ، مردم بلوچستان مواد اولیه مورد نیاز خود را از آنجا وارد می کردند. به همین دلیل در مورد اصالت این هنر شبهه های بسیاری وجود دارد که این رودوزی ، از هنرهای هندوستان می باشد.در حالی که این هنر کاملا بلوچی و دارای اصالت بومی می باشد.

سکه دوزی

مواد اولیه

دکمه های سفید پیراهن یا دکمه های رنگی ، صدف ، خرمهره ، قطعات ریز و درشت آینه ، منگوله های پشمی ، سوزن و نخ معمولی و پارچه هایی دارای برق و جلا مانند ژرسه

مراکز تولید

مراکز اصلی تولید این رودوزی در استان سیستان و بلوچستان ، روستاهای اسپکه ، پیپ ، فنوج ، چانف ، آهوان از توابع شهرستان ایرانشهر می باشد.

در بمپور از توابع ایرانشهر ، بادبزن های حصیری محکمی تهیه می شود که حاشیه آن ها را با قطعات پارچه آراسته و با پولک های رنگین پلاستیکی به شیوه سکه دوزی تزئین می شود.

موارد مصرف

برای تزئین رویه رختخواب ، زینت دیوار ، زینت گردن شتر (هنگام برگزاری مراسم عروسی) ، در تهیه رو تختی و قسمت هایی از لباس و کیف و ... مورد استفاده قرار می گرفت.

سکه دوزی بر لباس محلی

تحقیق و گردآوری:

گروه کارشناسی ایران آنتیک

www.iranantiq.com

منابع

آشنایی با هنرهای سنتی 3 / دکتر حسین یاوری ، آنیتا منصوری ، شریفه سلطانی / انتشاران سیمای دانش / چاپ اول / سال 1390
دایره المعارف هنرهای صنایع دستی و حرف مربوط به آن / سید ابوالقاسم سید صدر / انتشارات سیمای دانش / چاپ دوم / سال 1388

کوتاه درباره ما
ایران آنتیک ، حامی فرهنگ و هنر
اینجا فروشگاه آنلاین محصولات کلکسیونی ، اشیاء قدیمی ، آنتیک و صنایع دستی معاصر ایران است. «ایران آنتیک» در حقیقت علامت تجاری این واحد صنفی می باشد. و شما در حال مشاهده وبسایت راهنمای قیمت و مرجع خرید آنلاین سکه پهلوی و قاجاری ، اسکناس پهلوی و قاجاری ، مدال یادبود پهلوی و قاجاری ، صنایع دستی قدیمی ، کتاب تخصصی و راهنمای قیمت و غیره ... می‌باشید. تلاش ما در ایران آنتیک تامین محصولات کلکسیونی دارای اصالت ایرانی و خارجی و معرفی و فروش تخصصی آن به مجموعه داران کشور در این وب‌سایت است. و همچنین تهیه تخصصی گلچینی از بهترین لوازم آنتیک و اشیاء قدیمی (برندهای قدیمی کارخانه ای) بر مبنای تعریف درست آنتیک و همچنین صنایع دستی نفیس هنرمندان ایرانی است. گلچینی که باعث برانگیختگی حس نوستالژی در بین علاقمندان خواهد شد. اما در اینجا بطور مرجع گونه به وجه کلکسیونی و مجموعه داری ایران نظیر سکه ایرانی ، مدال یادبود ، اسکناس ایرانی ، تمبر قدیمی و غیره که بسیار جامع و متنوع‌اند می‌پردازیم. در ایران آنتیک جهت شناساندن فرهنگ و هنر به علاقمندان صنایع دستی ، تلاش شده با جذب افراد کارشناس اقدام به تولید مقالات اختصاصی و ارزنده نماییم تا دست ساخته های اصیل ایرانی مانند قلم زنی ، فیروزه کوبی ، میناکاری ، خاتم کاری ، رودوزی ها و بسیاری دیگر را به علاقمندان بشناسانیم. شما از طریق منوی سایت میتوانید دسته بندی ها را مشاهده و به انبوهی از اشیاء قدیمی و کلکسیونی مانند سکه قدیمی ، اسکناس قدیمی ، سکه طلا ، سکه نقره ، سکه یادبود ، مدال یادبود دوره پهلوی ، سکه شاهی ، سکه قاجاری ، اسکناس شاهی و...، کتاب راهنما و لوازم جانبی تخصصی ، و... دسترسی داشته باشید. ایران آنتیک ، نشانه اطمینان شماست. اطلاعات بیشتر...