دایکروسکوپ

دایکروسکوپ (Dichroscope)

دایکروسکوپ ابزاری ساده اما بسیار مهم در گوهرشناسی می باشد که به شناسایی سنگ های قیمتی کمک می کند و این امکان را فراهم می کند تا رنگ های جداگانه ای که سنگ جواهر تولید می کند را ببیند. با این وسیله می توان پدیده چند رنگی (pleochroism) را در گوهرها مشاهده کرد.
بسیاری از سنگ های قیمتی مانند گارنت و الماس ، تک شکست هستند ، در نتیجه تنها یک رنگ به بیننده نشان می دهند ، اما اکثر سنگ های قیمتی دارای طول موج یا رنگ خیلی نزدیک به هم می باشند که توسط چشم انسان قابل تشخیص نمی باشند و نمی تواند رنگ ها را به صورت مجزا از هم تمیز دهد. به عنوان مثال ، یک یاقوت قرمز متوسط از دو رنگ قرمز تیره و صورتی تشکیل شده است که روی هم رفته به رنگ قرمز دیده می شود. اما با استفاده از دایکروسکوپ می توان رنگ های صورتی و قرمز تیره را به طور مجزا مشاهده کرد. البته گوهرهایی چون تانزانیت و آندالوزیت وجود دارند که استثنایی بوده و پدیده چند رنگی آن ها بدون نیاز به دایکروسکوپ قابل مشاهده است.

دایکروسکوپ کلسیت  به همراه پایه

انواع دایکروسکوپ

دو نوع دایکروسکوپ وجود دارد : دایکروسکوپ کلسیت (Calcite) و دایکروسکوپ قطبی کننده (Polarizing) 

با دایکروسکوپ کلسیت شیوه کار به این صورت است که سنگ جواهر نزدیک به دایکروسکوپ قرار داده و یک منبع قوی از نور سفید مانند مشعل قلمی و یا نور فیبر نوری را پشت سنگ قرار می دهیم. رنگ های سنگ قیمتی که دارای خاصیت چند رنگی است توسط کلسیت لوزی شکل از هم جدا می شوند. زمانی که از دریچه دایکروسکوپ به داخل آن  نگاه کنیم، دو پنجره کوچک در کنار یکدیگر مشاهده می کنیم. رنگ ها ممکن است مشابه یا فام های متفاوت یک رنگ و یا رنگ های کاملا متفاوت باشند. در حالی که سنگ جواهر را در یک موقعیت ثابت نگه داشته ایم ، دایکروسکوپ را باید به آرامی بین انگشتان دست تا 180 درجه بچرخانیم و رنگ های داخل دو پنجره را مورد بررسی قرار دهیم تا ببینیم که تغییر می کنند یا خیر. این کار را 4 مرتبه از زوایای مختلف تکرار می کنیم.
پس از این بررسی ، سه امکان وجود دارد : 

1. رنگ ها در هر دو پنجره و حتی وقتی در تمام جهات می چرخند یکسان باشند که در این صورت سنگ ایزوتروپیک است. 
2. دو رنگ مشاهده شود که در این صورت سنگ جواهر، سنگی تک محوری ناهمسان است. 
3. سه رنگ مشاهده شود که در این صورت سنگ جواهر دو محوره ناهمسان است.

در دایکروسکوپ قطبی کننده (Polarizing) پدیده پلئوکرویزم (چند رنگ نمایی ) با استفاده از فیلترهای پلاریزه مشاهده می شود ، اما نتایج آن نسبت به نتایج دایکروسکوپ کلسیت، نامرغوب تر است در نتیجه دایکروسکوپ های کلسیت از محبوبیت بیشتری برخوردار است. 

دایکروسکوپ کلسیت