ناپلئون یکم

ناپلئون یکم با نام کامل ناپلئون بناپارت نخستین امپراتور فرانسه بود که در سال های 1804 تا 1815 میلادی بر این کشور حکومت کرد. سرجوخه کوچک از القاب وی می باشد. او در 15 اوت 1769 م. میلادی در شهر آژاکسیو واقع درجزیره کُرس فرانسه در خانواده ای پرجمعیت بدنیا آمد. او فرزند لتیسیا رامولینو و کارلو بناپارت (نماینده کرس در دربار لوئی شانزدهم) بود.

ناپلئون که زبان فرانسوی را با لهجه کُرسی صحبت میکرد در سال 1779 م. برای یادگیری زبان فرانسوی به یک مدرسه مذهبی در فرانسه رفت و چند ماه بعد در یک مدرسه نظامی پذیرفته شد. پس از فارغ التحصیلی اش توانست در سال 1785 م. با درجه ستوان دوم توپخانه، به ارتش بپیوندد. در سال 1789 م. بعد از انقلاب فرانسه، وی دو سال از خدمت نظامی کناره گیری کرد و اوقات خود را در پاریس و کرس سپری نمود.
در سال 1793 م. در جریان محاصره تولون (شهری در جنوب فرانسه) که یک شورش ضدانقلابی بود ناپلئون به معاونت فرماندهی توپخانه منصوب شد. اقدامات وی منجر به فرار کشتی های انگلیسی، پیروزی جمهوری خواهان و تصرف شهر شد. با این پیروزی ناپلئون ارتقاء درجه یافت و به مقام فرماندهی نیروهای ارتش فرانسه در ایتالیا رسید. او توانست تا پایان سال 1796 م. شمال ایتالیا و قسمتی از خاک اتریش را تصرف کند. در ماه مارس 1797 م. دوباره به سمت اتریش لشکرکشی کرد و توانست اتریش را وادار به امضای پیمان صلح کند. طبق این پیمان بخش های بزرگی از شمال و جنوب ایتالیا به فرانسه داده شد، اما جمهوری ونیز به اتریش رسید که ناپلئون ونیز را هم فتح کرد و گنجینه های آن را به یغما برد و به 1100 سال استقلال آن پایان داد.
ناپلئون بعد از این پیروزی ها تصمیم گرفت تا از طریق حضور در خاورمیانه و به تصرف در آوردن مصر ، به منافع اقتصادی بریتانیا در هند ضربه وارد کند. ارتش ناپلئون در مقابل فرماندهان ارتش مصر در «جنگ اهرام» در جولای 1798 م. به پیروزی دست یافت. در اوایل سال 1799 م. ، ارتش ناپلئون به سوریه که آن زمان توسط امپراطوری عثمانی اداره میشد حمله کرد و با یک محاصره سیاسیِ شکست خورده به پایان رسید. ناپلئون نیز ارتش خود را در مصر رها کرد و به فرانسه بازگشت.

در آن زمان رژیم دیرکتوار⁽¹⁾ که فروپاشیده شده و فرانسه توسط کنسول ها اداره می شد ناپلئون بناپارت به عنوان کنسول نخست فرانسه قدرتش را به این کشور گسترش داد.

ناپلئون برای ثبات فرانسه ، تلاش های بیشماری انجام داد. دولت مرکزی ایجاد کرد و در زمینه بانکداری و آموزش اصلاحاتی انجام داد. یکی از مهمترین دستاوردهای او «کد ناپلئونی» یا قانون مدنی فرانسه بود که سیستم قضایی فرانسه را ساده و مؤثرتر می کرد و تاکنون قانون اساسی فرانسه را شکل داده است. از دیگر اقدامات وی می توان به متمرکز کردن حکومت در وزارتخانه ها، ، سیستم فاضلاب، سیستم راهداری و بانک مرکزی کشور اشاره کرد. سرانجام در سال 1804 م. او به عنوان امپراطور فرانسه تاجگذاری کرد.

ناپلئون یناپارت ، ناپلئون یکم امپراطور فرانسه

در سال 1796 م. ، ناپلئون با ژوزفین ازدواج کرد اما چون از او صاحب فرزندی نشد در سال 1809 م. ازدواجشان را باطل کرد و در 1810 م. باماری لوئیز، دختر امپراطور اتریش ازدواج کرد و از او صاحب پسری شد که ناپلئون دوم نام گرفت. البته ناپلئون فرزندان نامشروع بسیاری هم داشت.

در سال 1810 م. روسیه از قانون «محاصره قاره ای» که مبنی بر تحریم کالاهای انگلیسی بود، سر باز زد. ناپلئون نیز برای تلافی با ارتشی بزرگ به این کشور حمله کرد. روس ها به جای حمله از استراتژی عقب نشینی استفاده کردند و بدین ترتیب ارتش ناپلئون بدون آنکه آمادگی لازم را داشته باشد به داخل روسیه کشیده شد. نیروهای ناپلئون تا مسکو هم رسیدند اما با شهری خالی از سکنه روبرو شدند. روس ها شهر را آتش زدند تا نیروهای دشمن تمام آذوقه خود را از دست بدهد. بعد از گذشت یک ماه زمستان شد و نیروهای ناپلئون در مسکو تلف شدند و تنها یک ششم ارتش توانستند زنده از روسیه خارج شوند.
بعد از این شکست و ناکامی های دیگر از جانب کشورهای دیگر، دوران افول قدرت ناپلئون آغاز شد و در نهایت به تبعید او به جزیره الب منجر گردید.
در 26 فوریه سال 1815، زمانی که کمتر از یک سال تبعیدش گذشته بود، ناپلئون از «اِلب» فرار کرد و به فرانسه بازگشت و با گروهی هزار نفره از حامیانش سعی کرد به قدرت بازگردد. شاه جدید (لوئی هجدهم) با آمدن او فرار کرد و «حکومت صد روزه» توسط ناپلئون شروع شد.

بعد از بازگشت ناپلئون به فرانسه، کشورهایی که فرانسه را دشمن خود می دانستند، برای جنگ آماده شدند. ناپلئون نیز ارتش جدیدی جمع آوری کرد و در جنگ ها موفقیت هایی به دست آورد اما در جنگ واترلو با شکست عظیمی از سمت انگلیس مواجه شد و این بار به جزیره دورافتاده سنت هلن (اکتبر سال 1815 م.) تبعید گشت. ناپلئون شش سال بعد در سن ۵۱ سالگی به علت سرطان روده درگذشت و علیرغم وصیتش در همان جزیره دفن گردید. البته در سال 1840 م. بقایای جسد او را به فرانسه بازگردانده و در «هتل ملی لِزَنْوَلید»، که موزه و آرامگاهی در پاریس است در کنار سایر رهبران ارتش فرانسه دفن گردید.

روابط ناپلئون با ایران

رابطه ناپلئون با ایران به عهدنامه فینکنشتاین مربوط می شود. طی این عهد نامه به ناپلئون اجازه داده می شود تا از خاک ایران برای تسخیر هند استفاده کند و در مقابل ناپلئون برای بازگرداندن قفقاز به ایران کمک کند. او به ارتش ایران آموزش نظامی داد، و برای آن ها توپ های متحرک و تفنگ های باروتی از فرانسه وارد نمود. اما از کمک به ایران در جنگ با سر باز زد و شاه ایران (فتحعلی شاه قاجار) مجبور شد به بریتانیا متوسل شود.

پانویس

1. رژیم دیرکتوار : رژیمی بود که از 2 نوامبر 1795 تا 10 نوامبر 1799 میلادی در کشور فرانسه قدرت را در دست داشت. در این انجمن پنج گرداننده (دیرکتور) قدرت را میان خویش بخش کرده بودند. این رژیم واپسین مرحله از انقلاب فرانسه بود. پس از این دوره کنسول‌ها روی کار آمدند و پس از آن فرانسه به سوی امپراتوری یکم کشانیده شد.