فرانکو

ژنرال فرانسیسکو فرانکو (به اسپانیایی: Francisco Franco y Bahamonde) سیاست مدار و نظامی اسپانیایی بود که پس از جنگ داخلی اسپانیا ، از سال 1939 میلادی ، تا هنگام مرگش در سال 1975 میلادی بر اسپانیا حکومت می‌کرد.
او به عنوان یک محافظه کار و اصلاح‌ طلب با انحلال رژیم پادشاهی و برقراری حکومت جمهوری در سال 1931 میلادی مخالفت کرد. با شکست نزدیک فدراسیون گروه های مستقل راست در انتخابات عمومی سال 1936 میلادی ، حزب چپ گرای جبهه مردمی در این کشور به قدرت رسید. در این زمان فرانکو و تعداد دیگری از ژنرال های ارتش برای سرنگون کردن نظام جمهوری دست به کودتا زدند که با پیروزی آن آتش جنگ داخلی در اسپانیا شعله ور شد و با مرگ ژنرال های دیگر ،  فرانکو به سرعت رهبری جناح خود را به دست گرفت.
در این جنگ فرانکو از طرف رژیم ها و گروه های فاشیستی به خصوص نازی ها در آلمان و حزب فاشیست در پادشاهی ایتالیا کمک نظامی دریافت می کرد درحالی که طرف جمهوری خواه مورد حمایت کمونیست های اسپانیا ، آنارشیست ها ، شوروی ، مکزیک و تیپ های بین المللی بود. در نهایت با برجای گذاشتن قریب به نیم میلیون کشته، جنگ در سال 1939 میلادی با پیروزی فرانکو به پایان رسید. با این پیروزی او یک دیکتاتوری نظامی تمامیت خواه در اسپانیا به پا کرد. فرانکو پس از این خود را تحت عنوان ال کادیلو (رئیس) رئیس حکومت و رئیس دولت خواند ؛ (عنوانی که می توان آن را در ردیف عنوان دوک برای بنیتو موسولینی و پیشوا (فوهرر) برای آدولف هیتلر دانست.) تحت حاکمیت او اسپانیا به یک کشور تک حزبی تبدیل شد که با سلطه حزب سلطنت طلب فعالیت تمامی احزاب دیگر در آن ممنوع بود.

در دهه پنجاه میلادی ماهیت رژیم او از یک رژیم علناً تمامیت‌خواه و سرکوب گر به یک حکومت استبدادی با جنبه های محدودی از پلورالیسم (تکثرگرایی) بدل شد. در جریان جنگ سرد فرانکو به عنوان یکی از پیش قدمان مبارزه با کمونیسم شناخته می‌شد. به تبع این رویکرد با وجود اختلاف نظرهای فراوان، از طرف دُوَل غربی مورد حمایت واقع شد و به او پیشنهاد گردید به سازمان ملل متحد پیوندد و زیر چتر حفاظت ناتو قرار گیرد. در پی این موضوع در دهه شصت رشد اقتصادی اسپانیا رو به فزونی گذاشت و سیستم مالی آن دچار اصلاحات فراوان شد.

فرانکو در نهایت پس از یک دوره حکومت سی و شش ساله در بیستم نوامبر سال 1975 میلادی درگذشت. او نظام سلطنتی را احیا نمود و در سال 1969 میلادی شاهزاده خوآن کارلوس اول (نوه بزرگ پادشاه آلفونسوی سیزدهم) را به عنوان جانشین خود تعیین کرد. بدین ترتیب پس از یک عصر چهار دهه ای خفقان و سرکوب اسپانیا وارد مرحله گذار به دموکراسی شد. سه سال پس از مرگ فرانکو قانون اساسی جدیدی به همه پرسی گذاشته شد که با رای 91.8 درصدی مشارکت کنندگان نظام حکومتی اسپانیا به مشروطه سلطنتی در قالب مردم سالاری پارلمانی تغییر کرد.

فرانسیسکو فرانکو