مهم: افزایش قیمت محصولات (تا 10 درصد) پس از اتمام فروش ویژه نوروزی 

درویش دوزی

درباره درویش دوزی


« درویش دوزی » یا « تفرشی دوزی» یکی از انواع رودوزی های سنتی ایرانی است و به این علت تفرشی خوانده می شود که در گذشته تولید کننده عمده و اصلی این هنر ، مردم تفرش بودند. اما متاسفانه این رودوزی زیبا در حال حاضر بازار و رونق خود را از دست داده است.
این دوخت تکنیک بسیار ساده ای دارد و به این صورت است که حاشیه های پهن بر روی پارچه دوخته می شود. شباهت زیادی به چشمه دوزی دارد ، با این تفاوت که نسبت به آن نخ کشی کمتری انجام می شود.

 

تفرشی دوزی

تفرشی دوزی

نقوش

در این رودوزی ، طراحی بر روی پارچه انجام نمی گیرد ، نقوش کاملا ذهنی است و از طریق شمارش تار و پود پارچه با دوختی شلالی[1] به وجود می آید. 

مواد اولیه

  • پارچه : درویش دوزی بر روی پارچه هایی که بافتی ساده و تار و پودی قابل شمارش دارند انجام می پذیرد ؛ مانند پارچه های فاستونی که از آن برای دوخت رومیزی و همچنین پارچه های درشت بافتی چون کنفی که برای دوخت لباس ، کیف و سایر وسایل استفاده می شوند.
  • نخ : از نخ های عمامه ، دمسه و در بعضی مواقع از نخ ابریشم در دوخت آن مورد استفاده قرار می گیرد.
  • سوزن : از سوزن بیتوین که دارای طول متوسط است برای دوخت پارچه هایی با ضخامت زیاد مانند فاستونی ، کنفی و همچنین پارچه هایی با ضخامت متوسط استفاده می کنند.
  • انگشتانه : این وسیله نباید هیچ فشاری بر انگشت وارد کند و باید متناسب با انگشت سوم دست باشد.
  • قیچی : از قیچی در اندازه متوسط برای سوراخ کردن پارچه و از قیچی کوچک برای چیدن سر و انتهای نخ ها استفاده می کنند.
  • کارگاه گلدوزی : از نوع گرد آن برای کار های کوچک و ظریف و از نوع مستطیل آن برای کارهای بزرگ استفاده می کنند.

 
ساده ترین این رودوزی به این طریق انجام می پذیرد که در ابتدا با کشیدن سه نخ از طول و عرض پارچه ، مربع هایی به عرض 1×1 سانتی متر ایجاد می گردد. سپس این مربع ها را با نخ ابریشمی همرنگ پارچه می دوزند ؛ سپس با نخی به رنگ متفاوت به تزئین آن می پردازند.


شیوه کار

درویشی دوزی در پنج مرحله انجام می پذیرد :

  1. در ردیف اول با شمارش تار و پود پارچه ، شلال های منظم و یکنواختی بر روی آن دوخته می شود ، در ردیف دوم شلال ها طوری زده می شود که هر نخی که در ردیف اول روی پارچه قرار دارد در ردیف زیر قرار گیرد. ردیف شلال ها در طرح باید زوج باشد ( حدود شش یا هشت ردیف ). بعد از ایجاد چند ردیف شلال ، شلال های افقی را به شلالهای عمودی وصل  می کنند ، به نحوی که حالتی کنگره ای ایجاد گردد.سپس روی گوشه های کنگره را با دوخت ضربدری پر می کنند.
  2. یک ردیف زنجیره دوزی انجام داده می شود.
  3. یک طرح کامل از دوخت مرحله اول دوباره تکرار می شود ؛ همانند مرحله اولبخیه ها باید زوج باشد. دو ردیف شلال افقی و همچنین وسط طرح باید کاملا به هم شبیه باشند. به این ترتیب که اگر طرح شش ردیف باشد در شروع ردیف سوم و چهارم نخ روی پارچه قرار می گیرد. سپس داخل خانه ها با دوخت ضربدری پر می شود.
  4. دوباره یک ردیف زنجیره دوزی انجام می شود.
  5. سپس باید دوباره همانند مرحله اول رودوزی شود.

موارد مصرف

از این رودوزی برای تزئین چادرشب ، پرده ، رویه کرسی و بقچه استفاده می شود.

 

سجاده تفرشی دوزی شده

سجاده تفرشی دوزی شده

 


پانویس

1. شلال : بخیه درشت ؛ در فرهنگ معین در تعریف شلال این چنین آمده است که نوعی دوخت است ، آن چنان که دو طرف پارچه را برهم نهند و کوک های خرد و ریز بر وی زنند به طوری که دو روی آن مشابه باشد، برخلاف بخیه که دو روی آن با یکدیگر مشابهت ندارد.


تحقیق و گردآوری:

گروه کارشناسی ایران آنتیک

www.iranantiq.com


منابع

  • آشنایی با هنر های سنتی 3 / دکتر حسین یاوری ، آنیتا منصوری ، شریفه سلطانی /انتشارات سیمای دانش / چاپ اول / سال 1390
  • بررسی مردم شناختی هنرهای دستی گوشه دوزی و تفرشی دوزی / فاطمه ولیخانی چگینی/ فرهنگ مردم ایران / بهار 1390 / شماره 24
نظر کاربران

avatar
۱ لایک
تفرش دوزی، درویش دوزی نیست!!! شباهتی هم به چشمه دوزی ندارد.
لطفا اطلاعات غلط در اختیار مردم قرار ندید‌
avatar
۰ لایک
الان باید از سه لای نخ دمسه استفاده کرد یا شش لا اون؟!!
avatar
۲ لایک
خوب بود. کاش ویدیو انجام کار داشت
avatar
۱ لایک
خیلی خوب بود .
ای کاش توضیحات بیشتری در قالب ویدیو ارایه میشد.
avatar
۱ لایک
ممنون عالی بود
avatar
۳ لایک
جالب بود
avatar
۱ لایک
خوب بود
avatar
۱ لایک
جالب و آموزنده بود
avatar
۶ لایک
اصلا خوب نبود اگه ویدیو میزاشتید جالب تر بود
avatar
۹ لایک
با پارچه های معمولی چگونه میتوان این دوخت ها را انجام داد؟
میشه راهنمایی کنین
ممنون
avatarنظر خود را ارسال کنید

لوگو ایران آنتیک کوتاه درباره ما
ایران آنتیک ، حامی فرهنگ و هنر
فروشگاه اینترنتی ایران آنتیک و مرجع خرید سکه ، اسکناس ، مدال ، صنایع دستی ، کتاب و غیره ... می باشد. تلاش ما در ایران آنتیک عرضه مستقیم و بدون واسطه کالای کلکسیونی دارای اصالت ایرانی و خارجی از مجموعه داران کشور و معرفی و فروش آنها در این وبسایت است. و همچنین تهیه تخصصی گلچینی از بهترین لوازم آنتیک و اشیاء قدیمی (برندهای قدیمی کارخانه ای) بر مبنای تعریف درست آنتیک و همچنین صنایع دستی نفیس هنرمندان ایرانی است. گلچینی که باعث برانگیختگی حس نوستالژی در بین علاقمندان خواهد شد. یکی از بخش های مهمی که در ایران آنتیک بطور جدی و مرجع گونه به آن پرداخته می شود، بخش کلکسیونی یا مجموعه داری می باشد. بخش هایی نظیر سکه ایرانی ، مدال یادبود ، اسکناس ایرانی ، تمبر قدیمی و غیره که بسیار جامع و متنوع اند. در ایران آنتیک جهت شناساندن فرهنگ و هنر به علاقمندان صنایع دستی ، تلاش شده با جذب افراد کارشناس اقدام به تولید مقالات اختصاصی و ارزنده نماییم تا دست ساخته های اصیل ایرانی مانند قلم زنی ، فیروزه کوبی ، میناکاری ، خاتم کاری ، رودوزی ها و بسیاری دیگر را به علاقمندان بشناسانیم. ایران آنتیک بهترین مکان برای شناخت و خرید آنلاین صنایع دستی نقره ، اشیاء قیمتی و کلکسیونی ، سکه قدیمی ، اسکناس قدیمی ، کتاب تاریخی و تخصصی ، زیورآلات و... می باشد.