رودوزی های سنتی

تعریف رودوزی یا روکاری ( Embroidery )

به نقوشی که روی پارچه های بدون نقش ، از طریق دوختن و یا کشیدن قسمتی از نخ های تار و پود پارچه به وجود می آید ، رودوزی یا روکاری می گویند. به این هنر « سوزن دوزی » نیز اطلاق می گردد.
رودوزی هنر آراستن پارچه با نخ ها یا اشیا الوان به وسیله سوزن یا قلاب است.

بشر بعد از تولید پارچه که از آن برای نیازهای ابتدایی خود مانند پوشش و یا حفاظی برای سرما یا گرما استفاده می کرد ، آن را از حالت ساده در آورد و به آن زینت بخشید. این رودوزی ها با توجه به فرهنگ و آداب و سنن هر قوم ویژگی های خاص خود را دارند.

تاریخچه

رودوزی در ابتدا برای تزئین البسه مورد استفاده قرار می گرفته و بی شک در تمامی کشورهای جهان از سابقه و سنتی خاص برخوردار است.  رودوزی در میان سرخپوستان جایگاه والایی دارد. در میان مردم قاره آفریقا ، اقیانوسیه و کشور هایی نظیر زلاندنو و استرالیا نیز طرفداران بسیاری دارد. اما مهد این هنر در قاره آسیا است. در اینجا به بررسی  تاریخچه رودوزی های بعضی از کشورها می پردازیم :

• رودوزی های آمریکای شمالی و آمریکای لاتین :

رودوزی های آمریکای لاتین از قدمت بیشتری نسبت به آمریکای شمالی برخوردار است اما زیباترین رودوزی ها متعلق به سرخ پوستان ایالت متحده آمریکا و کانادا است. این هنر در میان قوم آزتک در مکزیک رواج بسیاری داشت. رودوزی های اولیه در آمریکا بیشتر تکه دوزی و پنبه دوزی است که ویژگی های اروپایی داشته و تاثیر رودوزی های چین و ژاپن نیز در آن مشاهده می شود.

• رودوزی های اروپا :

رودوزی های به جا مانده از دوران بیزانس ، رمانسک ، گوتیک و رنسانس  بیانگر علاقه و توجه بانوان آن زمان به قلاب دوزی ، ملیله دوزی و دیگر رودوزی ها می باشد. در میان کشور های اروپایی ، رودوزی های یونان ، ایتالیا ، انگلیس ، فرانسه ، آلمان ، روسیه از شهرت بیشتری برخوردارند.
از شاهکارهای رودوزی در اروپا ، یک نمونه عالی قلاب دوزی با نخ های پشمی روی کتان است به نام « پرده منقوش بایو » است که « نبرد هستینگز» را به تصویر می کشد. این اثر مربوط به سال های 1066 تا 1077 میلادی است و هم اکنون در تالار شهدای بایو نگهداری می شود. 

پرده منقوش بایو ، 1066-1077 میلادی

• رودوزی های اقیانوسیه :

رودوزی های قاره اقیانوسیه به ویژه کشورهای استرالیا و زلاندنو بیشتر تقلیدی از رودوزی های اروپایی است. نمونه های شهری این رودوزی ها نسبت به رودوزی های پر نقش و نگار روستایی ، بسیار کم نقش نگار است.

• رودوزی های آفریقا :

این هنر در میان مردم آفریقا ، به عنوان هنری اصیل و قدیمی ، از ارج و قرب والایی برخوردار است و در میان بانوان دوخت نقوشی پر مفهوم همراه با رنگ های زیبا و چشم نواز روی پوشاک و دیگر منسوجات ، برای حفظ یادگار های ارزشمند نسل پیشین از اهمیت بسیاری برخوردار است.

• رودوزی های آسیا :

شاخص ترین رودوزی ها در چین ، ژاپن ، کره شمالی و جنوبی  ، ابریشم دوزی می باشد که با آن تابلو های بسیار زیبایی با نقش هایی از طبیعت تهیه می کنند.
از شاخص ترین هنر های ملی « بنگلادش » ، سوزن دوزی زیبایی است که به آن « نقش کانتا » می گویند. نقش این رودوزی ها گاهی هندسی و گاهی مجموعه ای از پرندگان و جانوران به ویژه فیل و طاووس و طوطی است و برای تزئین جانماز ، سفره ، روتختی ، رویه کوسن ، کیف و غیره استفاده می شود.
در کشور « پاکستان » ، سوزن دوزی با نقوش هندسی که کل سطح پارچه را می پوشاند انجام می گیرد. این شیوه در میان زنان بلوچ ایرانی و نواحی مجاور مرز افغانستان رواج داردو برای تزئین لباس های مجلسی ، پرده و آویز های دیواری از آن استفاده می کنند.
رودوزی مهمترین هنر-صنعت « هندوستان » است. رودوزی های شهر « گجرات » با بخیه های زنجیره ای و نقوش پرندگان و دیگر حیوانات  و رودوزی های « بنگال » بر روی پارچه های ابریشم زرد رنگ شهرت بسیار زیادی دارند.
« شیشا » نوعی رودوزی مربوط به شمال غربی هندوستان است که در دوخت آن از آینه های کوچک بسیار زیادی استفاده شده است. این رودوزی در میان مسلمانان به « ابلا » شهرت دارد.
در این کشور از انواع نخ های رنگی ، آینه ، پولک ، منجوق و یراق باری تزئین رومیزی ، روبالشی ، کوسن و ... استفاده می کنند.

رودوزی شیشا

با تمام این تفاسیر و بررسی ها تاریخ پیدایش دقیقی برای شروع رودوزی ها به ثبت نرسیده اما اسناد و مدارک موجود ، حکایت از رواج رودوزی در دوران « ایران باستان » دارد.

بر روی جام سیمینی که در « مرودشت » کشف شده نقش برجسته ای از پیکره دو زن که یکی ایستاده و دیگری نشسته به چشم می خورد که هر دو پیراهنی بلند با زمینه ای از نقوش برگ مانند بر تن دارند که تزئیناتی دوختی در قسمت یقه و لبه پیراهن یه چشم می خورد. این اثر یکی از چشم گیر ترین نمونه های پوشاک بانوان در دوره ایلام را به تصویر کشیده است. 

آثار به دست آمده از حفریات نواحی شوش ، سیَلک ، تپه گیان نهاوند ، مارلیک  حسنلو در ارومیه ، همدان ، لرستان ، زیویه ، گرگان و بیجار حاکی از رواج نساجی و انواع دوخت ها می باشند.

نقش روی جعبه سیمین از خزانه جیحون ، نشانگر آن است که در دوره مادها ، البسه زنان و مردان اغلب با رودوزی هایی نظیر قیطان ، ملیله و قلاب زینت داده می شده است. این جعبه هم اکنون در موزه بریتانیا نگهداری می شود.

از بررسی بقایای تخت جمشید و کاشی های کشف شده در شوش که مربوط به سال های 550 تا 330 ق.م ( مربوط به دوره هخامنشیان ) می باشد رودوزی هایی بر روی لباس های درباریان و محافظان آن ها به طور برجسته مشخص شده که بیانگر رواج رودوزی در ایران است. برخی از محققین نوشته اند که اسکندر مقدونی ، بعد از تسلط بر ایران و در دوره قدرت خود ، به قدری از زیبایی گلدوزی های ایران به شگفت آمد که نمونه های بسیار زیادی از گلدوزی های ایرانی را به عنوان هدیه برای هموطنان خود به یونان می فرستاد.

نقوش به کار گرفته شده در این دوران بیشتر اشکال هندسی ، مربع ، مستطیل ، دوایر شمسه ای و یا ترنجی ، قرص خورشیدی و همچنین نقوش حیوانات بود.

در دوران سلوکیان و اشکانیان ( 312ف.م تا 226 م ) نیز رودوزی هایی رواج داشته است. مقداری از رودوزی های اشکانیان ( قرن سوم ق.م ) در جنوب روسیه بدست آمده است. قطعاتی از ملیله دوزی و قلاب دوزی منسوب به این دوره در شرقی ترین ناحیه ایران کشف گردیده است. بهترین نوع رودوزی های عهد اشکانی در تندیس های بدست آمده در «الخضر» که هم اکنون در موزه بغداد ، و در «پالمیر» که هم اکنون در موزه لوور نگهداری می شوند و همچنین در نقاشی های دیواری رنگی در « دورااوروپوس » مشاهده می شود.
از نقوش بسیار معروف این دوره که در بافت ها و دوخت ها بسیار بکار گرفته شده طرح خورشید آریایی و گردونه خورشید یا «سواستیکا» می باشد. نقش و نگارهای هندسی ، شطرنجی ، راه راه محرماتی ، زیگزاگ ، لوزی ، مارپیچی و حلزونی ، گل هشت پر ، نیلوفر آبی و همچنین نقوش اقتباسی از اساطیر یونانی و غیره از دیگر نقوش به کار گرفته شده در این دوران می باشد.

از دوران ساسانی نمونه ای در موزه آرمیتاژ روسیه موجود است که بر روی آن خروسی بزرگ با رنگ های مختلف درون دایره ای نقش شده است. نقوش بشقاب سیمین موجود در گالری هنری والتر در بالتیمور و نقوش بشقاب سیمین موجود در کتابخانه ملی پاریس بیانگر رواج انواع رودوزی ها به خصوص به همراه نخ های گلابتونی و ملیله و سرمه می باشد.
تئوفیلاکت مورخ مشهور قرن هفتم میلادی ، در توصیف جامه هرمز چهارم^[1]  چنین نوشته است : شاهنشاه شلواری زربفت می پوشید که آن را با دست گلابتون دوزی و ده یک دوزی کرده بودند و بهایی گزاف داشت. 
ایدت پرادا در نوشته های خود به پوشش سوزن دوزی شده تاج انوشیروان اشاره کرده و نوشته است که هر وقت انوشیروان تخت شاهی خود را ترک می کرد ، تاج وی که به علت سنگینی از بالای تخت شاهی آویزان بود ، با پارچه ای سوزن دوزی شده پوشانده می شد تا گرد و غبار در آن نفوذ نکند.
نقوش رودوزی های ساسانی شبیه نقوش حجاری ها ، گچ بری ها ، ظروف فلزی و سایر اشیا مربوط به آن زمان می باشد. نقوشی چون حیوانات خیالی مانند عنقا ، شیر ، گاو بالدار ، همچنین پرندگان و مرغانی که به گردن آن ها نوار های مخصوصی بسته شده دیده می شود.

نقوشی که دوخت ها و بافت های ساسانیان را از دیگر ادوار متمایز کرده اند عبارت است از :

1. اشکال دایره و بیضی که گاهی دایره های کوچک تر مماس بر هم ، آن ها را کامل میکند.
2.  نشان ساسانی
3. مرغ و درخت
4. نیلوفر آبی یا نخل بادبزنی 
5. گل شطرنجی

در دوره اسلامی با توجه به ممنوعیت مشابه سازی در دین اسلام ، هنرمندان به استیلیزه کردن^[2] نقوش پرداختند کما اینکه در بعضی از منسوجات و دوخت های اویل دوره اسلامی ، اشکال حیوانات و پرندگان با خطوط زاویه دار شکسته کشیده می شد.
اغلب دوخت ها در این دوران حاوی آیات قرآنی یا ادعیه و یا دارای شمسه های خطی است که نام استاد کار به همراه سفارش دهنده در آن درج شده است . این خطوط گاهی با نخ های الوان و گاهی گلابتون دوزی و ده یک دوزی می شد.

در زمان آل بویه استفاده از طرح یک یا چند تصویر که از فواصل آن ها نقش دیگر حاصل شود بسیار رایج بوده است. نقوش رایج این دوره عبارتند از : خطوط مارپیچی و اسلیمی و پرندگان و حیواناتی که دارای جنبه واقعی زندگی نیستند ؛ مانند نقش دو شیر بالدار و نشسته در دو طرف درختی شبیه نخل .

پارچه های دوره سلجوقی شباهت بسیار زیادی به پارچه های دوران ساسانی داشت و گاهی با عباراتی به خط کوفی تزئینی و گاهی با گلابتون دوزی و ده یک دوزی یا ابریشم دوزی تزئین می شد. در این دوران اغلب قلاب دوزی ، یراق دوزی ، قیطان دوزی ، آجیده دوزی ، مضاعف دوزی ، پولک دوزی ، مروارید دوزی ، آینه دوزی و ... بکار برده می شد.

رودوزی مربوط به دوره سلجوقی ، قرن دوازدهم

با هجوم مغول ، عناصر هنری چینی نیز به رودوزی راه پیدا کرد. از این دوران اثری به جای نمانده و فقط از روی نگارگری ها ، این آثار توصیف شده است.

در دوره تیموری ، با جمع آوری هنرمندان معروف ، در این زمینه و اسکان ان ها در سمرقند ، این هنر رواج بسیاری پیدا کرد. عده ای از محققان شروع سوزن دوزی بلوچ را که اکنون در استان سیستان و بلوچستان رواج دارد از همین دوران می دانند.
نقوشی که در این دوران به کار گرفته می شد عبارت بود از دوایر، ترنج ها ، پرندگانی به اسلوب چینی که در طرح های راه راه یا تکراری ساده به کار می رفته و خطوط کوفی تزئینی که بیشتر در حاشیه ها بافته یا دوخته می شد. همچنین استفاده از نقوش بازوبندی ، بند رومی ، حیوانات افسانه ای به خصوص عنقا ، دیو ، اژدها ، گل های شقایق و نیلوفرآبی  و جنگ سیمرغ و اژدها کاملا رایج بوده است.

در دوران صفوی انواع رودوزی ها به حدی پیشرفت کرد که باعث قطع نفوذ هنر چینی شد. درهمین دوران به نوشته مارکوپولو ، زنان کرمانی رودوزی های بسیار ظریفی ارائه می کردند که شاید همان پته دوزی یا سلسله دوزی باشد. نقوش مورد استفاده در دوران صفوی بسیار متنوع است. بر روی آن ها صحنه هایی از داستان های شاهنامه به شیوه قلاب دوزی و تکه دوزی ، داستان های بزمی و رزمی ، مجالس عرفایی و صحنه های شکارگاهی و گرفت و گیر، گل و بته دیده می شود. استفاده ای بیشتر از گل هایی  نظیر میخک ، نرگس ، زنبق و .. . ، حیواناتی نظیر خرگوش و آهو و ماهی و پرندگان شکاری و ...  ، بته هایی با مفاهیم قهر و آشتی ، گل بادامی ، مادر و فرزندی ، بته ترمه ای ، بته جقه و ... بسیار مرسوم بوده است.
رودوزی هایی با طرح گل که بیشتر برای تزئین شلوار زنان به کار گرفته می شد نشانگر رواج این هنر در این دوران می باشد. نمونه هایی از این دوخت ها در موزه متروپولیتن نگهداری می شود.
در عصر صفوی اهمیت رودوزی به قدری بود که صاحبان این حرفه از شهرت و اعتبار بالایی برخوردار بودند یکی از خیابان های اصفهان که در این دوران پایتخت ایران بود به نام مطرکاران یعنی قلاب دوزان معروف بوده است.
شاردن ، سیاح معروف در سفرنامه خود ، ظرافت گلدوزی های ایرانی را که به نظر او برتر از گلدوزی های اروپایی و ترکی است می ستاید.
در این دوران قلاب دوزی رواج بسیار داشت. از نمونه های آن می توان به قطعه ای که اکنون در موزه تطبیقی فنون و صنایع شهر بوداپست از آن نگهداری می شود اشاره کرد. در این قطعه فضای بزمی به تصویر کشیده شده که حدود 40 نفر در آن شرکت دارند و امیری در صدر مجلس است. این قطعه را حاشیه ای فرا گرفته که فرشتگان بالدار قلاب دوزی شده اند.

در طول دوره های افشاریه و زندیه رودوزی به سبک و سیاق روزگار صفوی ادامه داشت و منسوجاتی که در سال های 1148 تا 1209 ه.ق رودوزی شدهاز لحاظ ترکیب و طرح به قدری شبیه رودوزی های صفوی است که به سختی می توان آن ها را از هم تشخیص داد.
در این دوران دامن بانوان کوتاه شد به همین علت تزئینات روی شلوار محرماتی بانوان اضافه گشت و برای ایجاد تفاوت با لباس های دوران قبل از رودوزی هایی نظیر زُنار دوزی ، تور دوزی ، خوس دوزی ، نقده دوزی و زرک دوزی برای تزئین البسه استفاده می کردند.
اما در دوران قاجار به علت پرچین تر و بلندتر شدن دامن زنان ، تزینات شلوار اهمیت خود را از دست داد. حاشیه دور دامن ها را با یراق و گلابتون و مروارید ، منجوق و زغره زینت می دادند.
در این دوران پته دوزی بر روی پارچه های الوان با استفاده از نخ گلابتون رایج شد که در هیچ دوره ای چنین دوختی با این ویژگی وجود نداشت. نقش دوزی ، آجیده دوزی ، مضاعف دوزی ، زرتشتی دوزی ، ده یک دوزی و خامه دوزی در این دوران به اوج خود رسید. چنانکه « ساموئل گرین ویلربنجامین » در سفرنامه خود نوشته است که در دوره قاجار، بهترین رودوزی ها در شیراز ، اصفهان ، کاشان ، یزد ، قراداغ ، تبریز و رشت انجام می شد که هر کدام طرح های متنوعی داشتند.

رودوزی های سنتی ایران

تا کنون 115 نوع رودوزی در ایران شمرده شده ؛ رودوزی های بسیار متنوعی رایج بوده که تعدادی از آن ها در اثر مرور زمان از بین رفته و یا در حال از بین رفتن می باشند.
رودوزی های ایرانی به 6 دسته تقسیم می شوند :

1. رودوزی هایی که بسیار پرکار است و به همین علت زمینه اصلی کار مشخص نبوده و دوخت های رنگین ، زمینه ای تازه پر از نقش و نگار بوجود می آورند ؛ مانند بخارا دوزی ، قلاب دوزی ، بلوچ دوزی ، ممقان دوزی و بعضی از پته دوزی ها.
2. رودوزی هایی که در آن زمینه به رنگ اصلی خود باقی می ماند و فقط قسمتی از زمینه با دوخت پر می شود ؛ مانند ابریشم دوزی ، خامه دوزی ، قیطان دوزی و مضاعف دوزی.
3. رودوزی هایی که با جابجا کردن و بیرون آوردن تار و پود ها شکل می گیرد ؛ مانند سکمه دوزی اصفهان و شبکه دوزی.
4. رودوزی هایی که با نخ های فلزی ، زمینه پارچه را تزئین می کنند و به پارچه جلوه ای دیگر می بخشند ؛ مانند گلابتون دوزی ، ده یک دوزی ، نقده دوزی ، سرمه دوزی و ملیله دوزی.
5. رودوزی هایی که سوزن و قلاب برای ایجاد طرح بر زمینه نقشی ندارند. برای این کار با گذراندن نخ های فلزی مانند نقده از میان تار و پود و شکل دادن به وسیله دست ، نقوش مورد نظر بر روی زمینه ایجاد می شود ؛ مانند خوس دوزی و بعضی نقده دوزی ها.
6. رودوزی هایی که نخ و سوزن به تنهایی برای زینت بخشی در آن کارایی نداشته و برای این منظور نیاز به مواد تزئینی دیگری نیز می باشد ؛ مانند پولک دوزی ، سکه دوزی ، یراق دوزی ، مروارید دوزی ، منجوق دوزی ، زغره دوزی ، مرصع دوزی و پیله دوزی.

مواد و وسایل مورد نیاز

مهم ترین مواد اولیه مصرفی را انواع پارچه ها و نخ های رنگی یا فلزی و یا نخ های با روکش فلزی تشکیل می دهند و عمده ترین ابزار و وسایل کار را انواع سوزن ، قلاب  ، قیچی ، انگشتانه و کارگاه^[3] تشکیل می دهد.

• پارچه : پارچه هایی که برای رودوزی ها مورد استفاده قرار می گرفت بسیار متنوع بود. دوزندگان ، با تجربه ای که داشتند نوع خاصی از پارچه را برای رودوزی مناسب تشخیص می دادند. پارچه هایی که در حال حاضر استفاده از آن ها عمومیت پیدا کرده عبارتند از : پارچه های کتان ، زربفت ، ابریشمین ، پشمی و پنبه ای.
• نخ : نخ هایی شامل انواع نخ های ابریشمی ، پشمی ، الیاف مصنوعی، گلابتون ، نخ نقده ، نخ ملیله و نخ سرمه می باشد.
• سوزن : سوزن در انواع مختلفی وجود دارد و هر سوزن برای دوخت مخصوصی به کار برده می شود ؛ مانند سوزن شارپ ، سوزن بیتوین ، کرول ، چنایل ، دارنینگ ، تاپستری ، سوزن رفو ، سوزن منجوق دوزی .

شیوه نقش پردازی بر روی پارچه

نقش اندازی بر روی پارچه به شیوه های مختلفی انجام می شود. برخی از هنرمندان که با طراحی آشنایی داشته مستقیما طرح را بر روی پارچه با مداد ترسیم کرده و شروع به دوخت می کنند. برخی به دلیل عدم آشنایی با طراحی ، از طرح های چاپی و همچنین کاربن های رنگی استفاده می کنند.
در صورتی که پارچه پرزدار یا تیره باشد ، ابتدا طرح را روی کاغذ کالک که دارای ابعاد بزرگتری از پارچه بود رسم کرده سپس با سنجاق یا رولت خیاطی خطوط طرح را سوراخ کرده و بعد مقداری گچ یا پودری سفید بر قسمت های سوراخ شده می پاشند . در نهایت کاغذ را برداشته و با مدادی سفید ، نقاطی را که با پودر مشخص شده را به هم وصل کرده و طرح کلی را بر روی پارچه رسم می کنند.

نکاتی که باید قبل از انجام رودوزی به آن توجه ویژه داشت :

1.  کلیه محصولاتی که رودوزی بر روی آن ها انجام می گید باید از الیاف طبیعی یا پوست ویا چرم طبیعی باشد.
2. پارچه و نخ های مورد استفاده رنگی ثابت داشته باشند.
3. نخ های مورد استفاده از نخ های طبیعی و الیاف طبیعی ( نخ های پنبه ای ، پشمی ، ابریشمی و یا نخ های فلزی ) باشد.
4. نقوش اصیل باشند.
5. رودوزی ها علاوه بر زیبایی ، از کاربرد مشخصی نیز برخوردار باشند.

در اکثر استان ها و مناطق مختلف کشورمان ، با توجه به خصوصیات اقلیمی و قومی و منطقه ای و همچنین مواد اولیه در دسترس آن منطقه ، رودوزی های خاصی مرسوم و متداول گشته است اما در این میان ، سوزن دوزی بلوچ ، سوزن دوزی ارامنه اصفهان ، قلاب دوزی رشت ، پته دوزی کرمان ، گلابتون دوزی بندر لنگه و همچنین برخی رودوزی های تلفیقی و ترکیبی مانند کمند دوزی ، ابریشم دوزی و ... که زینت بخش پیراهن خانه کعبه شده اند ، توجه بیشتری را به خود جلب نموده اند.

موارد مصرف رودوزی ها

از مهم ترین موارد استفاده رودوزی ها  جهت تزئین جا قرآنی ، سجاده ، جا نمازی ، پرده ، رومیزی و همچنین جهت تزئین البسه و پوشاک نظیر پیراهن ، قبا ، جلیقه ، سربند ، روسری ، کلاه ، کمربند ، پاپیچ و گاه کفش است.

ویژگی های کیفی سوزن دوزی ها

برای تشخیص یک اثر هنری فاخر از سایر رودوزی های کم کیفیت و یا بی کیفیت باید با ویژگی های یک سوزن دوزی یا رودوزی خوب آشنا باشیم تا بتوانیم کیفیت آن ها را از یکدیگر تمیز دهیم.

اصالت و درجه کیفیت آن به عوامل بسیاری بستگی دارد ؛ از جمله :

• فواصل شلال ها یا بخیه  و یا جهش پایه سوزن ها باید یکسان و کوتاه باشد.
• شلال ها متراکم باشند به طوری که سطح پارچه قابل رویت نباشد.
• رنگ برای تصویر یا شکل به کار گرفته ، مناسب انتخاب شده و از طبیعت الگو گرفته باشد.
• در سطح پارچه جمع شدگی به وجود نیامده باشد.
• از یک نمره ( ضخامت ) نخ برای دوخت استفاده شده باشد.
• هر چقدر نخ های مصرفی نازک تر و دوخت ظریف تر باشد ارزش کار بیشتر است البته به جز مواردی که نخ مصرفی بسته به نوع دوخت ضخیم انتخاب شود.
• باید فاصله های شلال ها و بخیه ها به عبارتی جهش های پایه سوزن کوتاه و یکسان باشد و طوری دوخته شوند که پارچه زمینه قابل رویت نباشد.

رودوزی های پرده کعبه

پانویس

1. هرمز چهارم : شاه ساسانی بود که از ۵۷۹ تا ۵۹۰ میلادی بر تخت شاهی نشست.

2. استیلیزه کردن : یعنی ساده سازی. از واژه استیلیزاسیون ( Stylization ) به معنای چکیده نگاری گرفته شده است. بازنمایی ویژگی های اساسی و بازشناختی چیز های طبیعی بر طبق یک شیوه قراردادی می باشد. در این گونه بازنمایی معمولا روش های ساده سازی ، تکرار منظم ، قرینه سازی ، تغییر تناسبات و اغراق صوری به کار برده می شود. شاخص ترین نمونه های این روش را در سفالینه های دوران نوسنگی و موزاییک های بیزانسی می توان مشاهده کرد.

3. کارگاه : دستگاهی است که پارچه در آن قرار گرفته و محکم می شود تا عمل دوخت بر روی آن راحت تر انجام گیرد.

تحقیق و گردآوری:

گروه کارشناسی ایران آنتیک

www.iranantiq.com

منابع

• دایره المعارف هنرهای صنایع دستی و حرف مربوط به آن / سید ابوالقاسم سید صدر / انتشارات سیمای دانش / چاپ دوم /سال 1388
• آشنایی با هنر های سنتی 3 / دکتر حسین یاوری ، آنیتا منصوری ، شریفه سلطانی / انتشارات سیمای دانش / چاپ اول / سال 1390
• شناخت صنایع دستی ایران / حسین یاوری / انتشارات مهکامه / چاپ پنجم /سال 1392
• تجلی نور در خنر های سنتی ایران/ حسین یاوری / انتشارات سوره مهر ، پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی / چاپ اول / سال 1384