خوشنویسی
خط و خوشنویسی
خط یکی از نخستین و اساس ترین ابزار های ارتباطی است که انسان ها و جوامع را به هم پیوند می دهد. به واسطه خط و نوشته است که بشر توانست تاریخ ، اندیشه ، تفکر، احساس و دانش خود را ثبت کند و به دیگران انتقال دهد.
در مورد پیدایش خط عربی و ارتباط آن با سایر خطوط نظریه متعددی بیان شده است ولی همه محققان در این زمینه اتفاق نظر دارند که در حدود دو قرن پیش از ظهور دین اسلام ، مردمان نواحی شمال خاوری عربستان ( شهرهای حیره و انبار) در ساحل رود فرات خطی به کار می بردند که به نام « عربی شمالی » معروف بوده است. این خط به طور عمده و مستقیم به خط نبطی وابسته بود.
در طی دو قرن اول اسلام خطوط عربی تکوین و پیدایش یافت اما مورد توجه چندانی قرار نگرفت. مورخان از مامون خلیفه عباسی و برمکیان وزرای ایرانی به عنوان مروجین هنر خوشنویسی یاد کرده اند. در اواخر قرن سده سوم و آغاز قرن چهارم با ظهور محمد بن علی فارسی ملقب به ابن مقله (از اهالی فارس) وارد مرحله جدیدی شد که باید آن را مقدمه تکامل این دانست. بسیاری وضع اقلام سته را به او نسبت می دهند ؛ آنچه مسلم است این است که وی در تکمیل اقلام موجود کوشیده است و به بعضی از آن ها سر و صورتی داده ولی نسبت وضع تمام آن اقلام به او جایز نیست. به هر حال ابن مقله اولین کسی است که خطوط مزبور را تحت قاعده و انضباط در آورد و اصول خطوط را بر مبنای دایره و سطح پایه نهاد.
به طور کلی در دوران های مختلف شاهد تغییراتی در هنر خوشنویسی بوده‌ایم و هم اکنون نیز شاهد نوآوری ها و ابداعاتی چه در ترکیب با سایر هنرها و چه در نحوه ارائه آن می باشیم. به‌عنوان مثال می‌توان از شیوه نقاشیخط یاد کرد که از دهه چهل خورشیدی رفته رفته باب شد.
اقلام سته (خطوط ششگانه) 
اصول و قواعد دوازده گانه خوشنویسی 
ابزار و وسایل خوشنویسی -
مُرَکب و دوات ابزار و وسایل خوشنویسی مرکب و دوات (Ink &inkwell) ماده اصلی رنگ دهنده در مرکب « دوده » است. پس از ترکیب آن با مواد دیگری همچون صمغ عربی ، زاج و مازو که برای چسبندگی رنگ...
-
زیردستی ابزار و وسایل خوشنویسی زیردستی ( Writing Pad) منظور از زیردستی وسیه ای است که کاغذ را برای خوشنویسی یا در اصطلاح مشق کردن بر روی آن قرار می دهند. ضخامت آن باید به قدری باشد که کمی...
-
قط زن ابزار و وسایل خوشنویسی قط زن (makta) قط زدن به معنای قطع کردن ناگهانی است و چون سَرِ قلم به وسیله قلم تراش با ضربه و فشار توام قطع می گردد به آن قط قلم گفته می شود. برای این که لبه تیغه...
-
قلمتراش ابزار و وسایل خوشنویسی قلمتراش (penknife) نوعی چاقو است که جنس تیغه آن از فولاد مرغوب تهیه شده و دارای دو تیغه است. تیغه نازکتر و ظریف تر که برای تراشیدن و بازکردن میدان قلم به کار می رود و...
-
خط نسخ اقلام سته (خطوط ششگانه) خط نسخ خط نسخ تابع قلم ثلث است. این خط از اواخر قرن دوم هجری متداول بوده و پیش از آن نیز خطی به نام نسخ قدیم را بکار می بردند. اما خطی که امروز ما آن را با نام نسخ می...
-
خط ثلث اقلام سته (خطوط ششگانه) خط ثلث خط ثلث دو دانگ دور و چهار دانگ سطح قلمی است. خطی ایستا و تا حدودی تشریفاتی است و به علت حرکات و ضربه های عمودی موجود در این خط به آن ریتمی داده است که القا...
-
خط محقق اقلام سته (خطوط ششگانه) خط محقق کسی که حسن و خط دوست در نظر دارد محقق است که او حاصل بصر دارد «حافظ» حافظ در این بیت به صورت ایهام تناسب یادآور خط محقق است....
-
خط ریحان اقلام سته (خطوط ششگانه) خط ریحان همیشه تا به بهاران هوا به صفحه باغ هزار نقش نگارد ز خط ریحانی «حافظ» دارای یک دانگ و نیم دور و چهار دانگ و نیم سطح می باشد....
-
خط توقیع اقلام سته (خطوط ششگانه) خط توقیع (امضا) این خط در عصر مامون ابداع شد و ظاهرا از خطی به نام ریاسی که خلفای عباسی آن عصر ، برای امضا به کار می بردند مشتق شده است. در قدیم فرامین و نامه های خلفا و...
-
خط رقاع اقلام سته (خطوط ششگانه) خط رقاع این خط تمام دور و کمتر از یک ششم سطح است. حروف آن پُر و فربه اما ریز و کوتاه است. تداخل و تو در تو نوشتن در این خط جز به ضرورت جایز نیست و فاصله ای منظم در...
